و ديگر، خود دوزخ است. و وجود غضب به اين معنا در آن، فرع وجود دوزخ است؛ با اينكه وجود دوزخِ معهود در آن، به غايت بى معناست، بلكه وجود دوزخِ به غير معهود هم خالى از اشكالى نيست؛ اگرچه از پاره اى اخبار بر مى آيد وجود آن در آن.
و ديگر، انتقام كشيدن و پاداش مظلمه دادن است به قولٍ مطلق. و وجود اين معنا در آن، فى الجمله بى ريب و دغدغه است، بلكه حسّ و عيان شاهد بر آن است، علاوه بر شواهد و ادله ديگر، كه دلالت بر آن دارد.
و ديگر، بى رحمى نمودن و ترحم نكردن. و اين معنا هم فى الجمله، در آن هست بى ريب و دغدغه، به شهادت حسّ و عيان و دلالت ضرورت و وجدان.
و ديگر، جوش آمدن خون شخص است از براى خواستن انتقام. و وجود اين معنا، فى الجمله، در آن بى ريب و دغدغه است، به شهادت حسّ و عيان و دلالت ضرورت و وجدان ،علاوه بر آيات عديده و اخبار كثيره كه دلالت واضحه بر آن دارند.
و ديگر، جوش آمدن خون است از براى خواستن انتقام به ناحق. و وجود اين معنا در آدمى غير معصوم، بى خلاف و گفتگوست و در آدمى معصوم، خالى از اشكال نيست.
و ديگر، جوش آوردن خون شخص است از براى خواستن انتقام و خشم گرفتن بر غير است. و وجود اين معنا نيز در آدمى، فى الجمله، بى خلاف و گفتگوست؛ زيرا كه از جمله افعال قلبيه صادره از وى است.
فايده پنجم . اينكه، غضب در بسيارى از آيات و اخبار نسبت داده شده به خداوند عالم - جلّت عظمته - . و از آن جمله است، سبقت رحمته غضبه. ^۱
و در بسيارى از آيات و اخبار ديگر نيز نسبت داده شده به انبيا و اوصياى معصومين - عليهم الصلاة والسلام - .
و در بسيارى از اخبار و كلمات علماى ابرار و اطلاقات اهل عرف و عادت، نسبت داده شده به غير معصومين از بندگان، كه از نيكان و خوبانند.
و در بسيارى از اخبار و كلمات علماى اخيار ابرار و اطلاقات ساير ناس، نسبت داده شده