لامحاله مى بايد كه اين معنا در باطن مراد باشد تا اينكه تفريع فقره چهارمين بر اين ظاهر صحيح باشد و فقره اولى و دومى هم در ظاهر مساعدت با وى داشته باشد.
و ممكن است نيز كه مراد اين باشد كه آتش غضب معهود و يا آتش معهودى كه غضب از وى خلق شده به آب حسّى معهود خاموش و فرونشانده مى شود و اين معنا اگرچه دور نيست به قرينه فقرات ديگر اين حديث و ليكن باز هم خلاف ظاهر اين فقره است.
و ممكن است نيز كه مراد اين باشد كه آتش فراق و اشتياق و محبت و عشق، به آبِ وصلِ مشتاق و محبوب و معشوق خاموش كرده و فرونشانده مى شود. و اين معنا نيز اگرچه فى حدّ ذاته بسيار خوب و صحيح است و ليكن بسيار بسيار دور است از لفظ آتش و آبى كه در اين فقره شريفه است؛ زيرا كه خلاف ظاهر آن است قطعاً، با اينكه مساعدت با فقرات ديگر اين حديث و بسيارى از احاديث ديگر هم ندارد.
و ممكن است نيز كه مجموع آنچه كه ذكر شد از معانى ممكنه مراد باشد، از اين فقره شريفه و اگرچه پاره اى از آنها از ظاهر حديث و منطوق و دلالت مطابقيه آن گرفته شود و پاره اى ديگر از آنها از باطن آن و يا از مفهوم و دلالت التزاميه آن گرفته شود و اين معنا دور نيست كه فى حدّ ذاته انسب و اولى باشد، نظر به بسيارى از اعتبارات. و قواعد و قوانين لفظيه هم با وى مخالفت و منافات ندارد، چنانچه واضح و روشن است بر هوشمند بينا.
به هر حال اعتقاد اين حقير اين است كه مراد از اين فقره شريفه از آنچه ذكر شد از معانى متعدده بيرون نيست، لكن اللّه سبحانه هو العالم و رسوله و أوصياؤه الكرام عليه و عليهم الصلاة والسلام

فصل چهارم

در بيان فقره شريفه اخيره «فإذا غضب أحدكم فليتوضأ» است و معناى ظاهرى آن اين است كه پس از اينكه قياسى كه از فقرات ديگر از اين حديث تركيب كرده شد و مفهوم شد، هرگاه غضبناك شود يكى از شماها از بنى آدم و يا مكلّفين آنها پس بايد وضو بسازد و واضح و روشن است به قرينه فقرات ديگر اين حديث، چون خود اين فقره كه غرض اصلى و ثمره عمده اين وضو ساختن در ظاهر خاموش شدن و فرونشستن نايره غضب است؛ چرا كه از شيطان است،