تفويض

تفويض در فرهنگ دينى ما اين است كه انسان تمام امور خود را به خدا واگذار كند و براى خود هيچ نقش و اثرى نبيند و بداند كه سلطنتِ همه هستى از آن خداوند است؛ امرْ امر او و تدبيرْ تدبير او و هر جنبش و آرامشى در اين پهنه حيات با دستور و اجازه اوست.
تفويض، غير از توكل است. در توكلْ بنده خدا در آنچه خود مى خواهد و در عرصه هاى مختلف زندگى با آن روبه رو مى شود و نيز در تدبير امر خود، خداوند را وكيل خود مى كند؛ زيرا:
خداوند ما را بس است و او بهترين وكيل است.^۱
ولى تفويض، چنان كه عارف نامى، خواجه عبداللّه انصارى گفته است، معنايى لطيف تر و گسترده تر از توكل دارد؛ زيرا در تفويضْ بنده به جهت اعتمادى كه به خداى خود دارد، براى خود هيچ توان و سلطه و تدبيرى نمى بيند و همه كارها را يكسره به خدا واگذار مى كند.
علامه طباطبايى مى گويد:
تفويض اين است كه بنده امورى را كه به او نسبت داده مى شود، به خدا برگرداند و در اين صورتْ حال كسى را دارد كه هيچ كاره است و در هيچ كارى به او مراجعه نمى شود، و توكل اين است كه بنده، خداى خود را در تصرفاتش وكيل قرار دهد.
تسليم اين است كه تمام آنچه را كه خداى سبحان از وى و براى وى مى خواهد، از جان و دل پذيرا بوده، اطاعت محض داشته باشد...كه اينها سه مرحله از مراحل بندگى است كه هر كدام از ديگرى دقيق تر است؛ دقيق تر از توكلْ تفويض است و دقيق تر از آن دو تسليم. ^۲