نويسنده مقاله نسبت به هر كتاب، درباره سليم مورد بررسى قرار مى گيرد:
ـ اختيار معرفة الرجال، شيخ طوسى (رجال الكشّى)
در اين كتاب، ذيل عنوان هر راوى، روايت هايى همراه با سند در مورد راوى مذكور بيان مى شود. از اين رو، مبناى كتاب، ذكر رواياتى است كه در مدح يا قدح رجال وارد شده و جز روايت، در هيچ جاى كتاب، توضيح مستقلى نسبت به راوى داده نمى شود.
نويسنده مقاله نسبت به اين كتاب، در مورد سليم مى نويسد:
مؤلف، سه بار از سليم بن قيس هلالى به مناسبت روايت از او، نام برده است (اختيار معرفة الرجال، ج 1، ص 321 ـ 322)، ولى هيچ گونه خبرى نياورده كه بر وجود خارجى يا حضور تاريخى سليم دلالت نمايد. ۱
با توضيح مختصرى كه درباره رجال الكشّى بيان داشتيم، روشن است كه جمله اخير نويسنده مقاله، با توجه به روش كتاب مزبور، نادرست و اشتباه است.
ـ رجال النجاشى
به اعتقاد اكثر محققان و دانشمندان علم رجال، نجاشى افضل كارشناسان اين فنّ است و در چيره دستى گوى سبقت را از ديگران ربوده است. او نقّادى است كه هيچ كس به پاى او نمى رسد و در گفتار و نظرياتش از دقت بيشترى نسبت به ديگر علماى رجال، حتى شيخ طوسى و علامه حلّى، برخوردار است. وى اطلاع زيادى نسبت به اشخاص، اوصاف و انساب آنان دارد و هر كس كلام نجاشى را از نظر گذراند، به ميزان شناخت و كثرت احاطه او به احوال رجال پى خواهد برد. ۲
در اين كتاب، جرح و تعديل راويان به صورت مستقل يا استطرادى بيان شده است و نجاشى طريق خود را به كتابى كه مربوط به هر راوى است، ذكر مى كند.
نجاشى در ابتداى كتاب مى نويسد:
... أنَا أذكر المتقدمين فى التصنيف من سلفنا الصالح، و هى اسماء قليلة. ۳
سپس شش نفر، از جمله «سليم بن قيس هلالى» را با عنوان طبقه اول ذكر كرده ۴ و پس از آن، شرح حال راويان را به صورت الفبايى آورده است.
حال، سخن نويسنده مقاله را نسبت بدين كتاب مرور مى كنيم:
1.همان، ص ۱۱۱.
2.براى اطلاع بيشتر ر. ك: كليات فى علم الرجال، جعفر سبحانى، ص ۶۰ ـ ۶۸.
3.رجال النجاشى، ص ۳.
4.همان، ص ۸.
