كتاب سليم بن قيس - صفحه 166

انصارى زنجانى خوئينى تحقيق شده است قرار داده ايم. ممكن است در برخى نكته ها و نسخه ها تفاوتى وجود داشته باشد، ولى به هر حال اين مطلب ثابت مى شود كه كتاب موجود سليم (و لو برخى چاپ ها) داراى مشكل است و چه بسا كتابى كه در اختيار مرحوم شيخ مفيد، علاّمه حلى، ابن داود، علاّمه شوشترى و علاّمه شعرانى قرار داشته از همين قبيل بوده است در عين اين كه محقق محترم نسخه هاى متعددى را ديده. ۱

ايرادات و نقدها

1. در صفحه 924 جلد دوم كتاب آمده است:
سليم عن الاعمش، عن خيثمه قال: لمّا حضرت ابراهيم النخعى الوفاة قال لى ضمنى إليك ففعلت فقال اشهد أن لا اله إلاّ اللّه وحده لا شريك له و أشهد أن محمّد(ص) رسول اللّه و أن على بن ابى طالب وصى محمّد و أن الحسن وصى على و أن الحسين وصى الحسن و أن على بن الحسين وصى الحسين.
طبق آنچه در عبارت فوق آمده است، در كتاب سليم چنين چيزى وجود دارد؛ در حالى كه سليم متوفاى 76ق است ۲ و ابراهيم نخعى ـ كه از او نقل شده است ـ متوفاى 95 يا 96ق، است ۳ چگونه سليم مى تواند مطالب را از هنگام مرگ ابراهيم نقل كند. بايد از كسانى كه كتاب فعلى را كتاب سليم مى دانند، پرسيد.
در پاورقى اين مطلب آمده است:
هكذا في النسخ والظاهر إنّه من رواية ابان ابن عياش يرويها عن الاعمش ۴
وقتى در همه نسخه ها كتاب سليم آمده، دليل اين كه نوشته شود «والظاهر إنّه من رواية ابان» چيست؟ چرا نبايد گفت كتاب با وضع فعلى مشكل دارد و اين كتاب سليم نيست و در آن دست برده شده است .
2. عبارتى از كتاب آمده كه امام على(ع) از قول پيامبر نقل مى كند:
قال: «افتقرون أن رسول اللّه (ص) لم تنزل به شديده قط إلاّ قدّمنى لها ثقه بى و أنه لم يدعنى باسمى قط إلاّ إن يقول: يا اخى و اُدعو الى اخى، قال: اللهم نعم؛

1.لازم است اشاره شود كه در اين كتاب مطالب بسيار عالى وجود دارد و نقد بر برخى موارد، نقد كل نوشته نيست بايد توجّه داشت كه نبايد به گونه اى هم با كتاب برخورد شود كه گويا همپايه قرآن است و در نهايت، اگر كسى نقدى بر كتاب وارد كرد، گويا تشيع را از اعتبار انداخته است. اين كتاب، مثل خيلى از كتاب ها قابل نقد است و مسلما مطالب مسلم در آن وجود دارد؛ نظير تحريف قرآن. و هرگز نقد كتاب از ناحيه هر گروه و فرقه اى هم صورت پذيرد، به معناى نفى تشيع نيست و نمى تواند باشد كه تشيع آن چنان آموزه هاى مستحكمى دارد كه با خدشه هاى اين چنين بر دامن او گردى نمى نشيند.

2.كتاب سليم بن قيس هلالى، ج ۱، تحقيق ومقدّمه: محمدباقر انصارى زنجانى خوئينى، نشر الهادى، ۱۳۷۳.

3.دائرة المعارف بزرگ اسلامى، مدخل ابراهيم نخعى .

4.كتاب سليم، ج ۲، ص ۹۲۳، پاورقى ۱.

صفحه از 166