كتاب سليم بن قيس - صفحه 169

منهم عشرة على يد ولدك فليتقوا الله وليراقبوا في ولدى وعترتى فانّ الدنيا لم تبق لاحد قبلنا و لا تبقى لاحد بعدنا، دولتنا اخر الدول يكون مكان كل يوم يومين كل سنة سنتين و منا من ولدى من يملاءُ الارض قسطا و عدلاً كما ملئت ظلما و جورا. ۱
يا بنى عبدالمطلب! انى رأيت على منبرى اثنى عشر من قريش كلهم ضال مضل يدعون امتى إلى النار و يردونهم عن الصراط القهقرى رجلان من حيين من قريش عليهما مثل اثم الامة و مثل جميع عذابهم و عشرة من بنى امية من العشرة من ولد حرب بن امية و بقيتهم من ولد ابى العاص بن امية. ۲
در اين احاديث يك اشكال كلى وجود دارد كه در پايان ذكر مى كنيم. اشكالاتى نيز در خود اين عبارت نقل شده وجود دارد كه ممكن است برخى از آنها را، در صورتى كه در منابع ديگر از سوى روات متعدد نقل شده باشد، بتوان بر اساس نقل به معنى توجيه كرد، ولى اين جا ناقل سليم است. يا بايد گفت كه پيامبر در جاهاى متعددى فرموده است يا سليم به صورت متعدد نقل كرده و يا بايد گفت اين كتاب، بعد از سليم، دچار مشكل شده است، در عين اين كه برخى از نقدها با نقل به معنا حل نمى شود.
در آنچه از صفحه 660 نقل شد، آمده است كه بعد از عثمان، معاويه و فرزندش روى كار مى آيند؛ در حالى كه مسلما بعد از عثمان، امام على(ع) حاكم بوده است. در حديث 774 آمده كه امام على(ع) خطاب به معاويه مى گويد: «ستلى الامة من بعدى» ۳ اين جمله با جمله «سيليان (معاويه و فرزندش) بعد عثمان» سازگار نيست. در جمله ديگر هم حوزه حكومت خود را مطرح فرموده كه بعد از عثمان در رأس كار قرار گرفت و فرمود:
ثم قتل (عثمان) واجتمع الناس ثلاثة ايام يتشاورون في امرهم ثم اتونى فبايعونى طائعين غير مكرهين. ۴
اساسى ترين مشكل در اين روايات اين است كه با مسلمات تاريخ؛ سازگار است؛ چون مجموعه بنى اميه ـ كه بعد از امام على(ع) حكومت كردند ـ اين افراد بوده اند:
معاوية بن ابى سفيان از سال 41 تا 60، يزيد بن معاويه از سال 60 تا سال 64، معاويه دوم چند ماه در سال 64، مروان اوّل از سال 64 تا 65، عبدالملك مروان از سال 65 تا 86، وليد بن عبدالملك 86 تا 96، سليمان بن عبدالملك از سال 96 تا 99، عمر بن عبدالعزيز از سال 99 تا

1.همان، ص ۹۰۸ .

2.همان، حديث ۶۸.

3.كتاب سليم، ج ۲، ص ۷۷۴.

4.همان، ص ۹۱۸.

صفحه از 166