كتاب سليم بن قيس - صفحه 170

101، يزيد بن عبدالملك از سال 101 تا 105، هشام بن عبدالملك از سال 105 تا 125، وليد بن يزيد بن عبدالملك از سال 125 تا 126، يزيد بن وليد بن عبدالملك در سال 126، ابراهيم بن وليد از 126 تا 127، مروان بن محمّد از سال 127 تا 132. اينها مجموعا چهارده نفر هستند كه با سه خليفه اوّل، هفده نفر مى شوند. بنابراين، آنچه در روايت آمده، پنج نفر با تاريخ قطعى اختلاف دارد، مگر آن كه آنانى را كه چند ماه حكومت كردند به حساب نياوريم (كه البته هيچ دليلى ندارد كه حساب نشود). در اين صورت، معاويه دوم و يزيد بن وليد حذف مى شوند و جمعا پانزده نفر مى شوند. اگر آنها را كه كمتر از يك سال حكومت كردند حساب نكنيم (كه همچنان دليلى ندارد بر حذف) يك نفر ديگر اضافه مى شود و چهارده نفر مى شوند. اگر كسى بگويد عمر بن عبدالعزيز هم حذف شود، باز مى شوند سيزده نفر. هر گونه كه حساب شود، و از ده نفر درست نمى شود.
اگر گفته شود از كجا معلوم است كه منظور تا بنى عباس بوده است. بايد گفت دليل آن همان نكته اى كه در مطلبى از صفحه 908 نقل شد. در روايت نقل شده از پيامبر به ابن عباس گفته شد كه ده نفر از بنى اميه كه حكومت كردند، نوبت به فرزندان تو مى رسد: «فليتوا اللّه وليراقبوا في ولدى و عترتى».
آنچه بيان شده كه ده نفر حكومت مى كنند، در مقام احصاى كل حاكمان بنى اميه.
نكته اى قابل تأمل در روايت است. و آن كه چگونه پيامبر يك كودك نابالغ ۱ را مورد خطاب قرار مى دهد؛ با اين كه عباس پدر او زنده بوده است البته استبعادى ندارد كه او مورد خطاب قرار گيرد، ولى به صورت طبيعى بعيد به نظر مى رسد. البته اگر اين مطلب درباره امام على(ع) ـ كه ما به عصمت آن حضرت و ديگر ويژگى هاى او اعتقاد داريم ـ مطرح شود، قابل قبول است.
اين دسته از روايات اگر اشكالات ديگرى هم دارند كه با دقت در متون متعدد روايات نقل شده روشن مى شود؛ مثل در تعدادى از روايات «سبعة من ولد الحكم» در يك روايت آمده كه ده نفر از آنها از بنى اميه هستند، يا دو نفر از ده نفر از فرزندان حرب بن بنى اميه هستند و بقيه ـ هشت نفر هستند ـ از فرزندان ابى العاص و بعد هم دعوت به تقوا و مراقبت نسبت به اهل بيت و عترت خود مى كند. ابن عباس و حتى عباس چه تكليفى مى تواند نسبت به منصور،

1.ابن عباس هنگام رحلت پيامبر سيزده ساله بود. نويسندگان الاصابة واسد الغابة هر دو نظر مى دهند كه ابن عباس سه سال قبل از هجرت متولد شده است. بر فرض كه پيامبر در آخرين روزهاى عمر هم فرموده باشد، ابن عباس سيزده ساله بوده است.

صفحه از 166