الأوّلين في المصالح المشتركة التى لا تتبدّل بتبدّل الأزمان و هو المراد هنا، لا جميع السنن و الأحكام... و سيظهر من أخبارهم عليهم السلام أنّهم فسّروها بما ارتكبت هذه الامّة من الضلالة و الارتداد و التفرّق مطابقة لما صدر عن الامم السالفة.
استاد معرفت نيز در كتاب صيانة القرآن من التحريف، در فصلى با عنوان «تشابه الأحداث في الغابر و الحاضر»، بحثى نسبتا مفصّل در موضوع «همگونى اُمم» دارد كه به نتيجه اى قريب به آنچه تبيين نموديم مى رسند. ۱
7 ـ 2 . نمونه هايى از تطبيق مسأله
بر اساس آنچه گذشت، مناسب است حاصل بحث را با رعايت جهات بيان شده در مباحث قبل، بر چند مورد از مسائل اسلامىِ مرتبط با مسئله تشابه امم تطبيق نماييم؛ تا شيوه تحقيق در متون دينى مربوط، به صورت عينى روشن تر گردد:
1 . بايد توجه داشت كه اگر امير المؤمنين عليه السلام ، به عنوان مثال شبيه ذو القرنين و داود عليهماالسلام معرّفى شد، نه لازم است كه در جهاد و كشتن جالوتِ خود از فلاخن بهره گيرد، و نه برخى ويژگى هاى فردى و موردى ذوالقرنين را داشته باشد و نه همانند هارون، برادر نسَبى پيامبر صلى الله عليه و آله باشد و يا اگر خليفه رسول اين امّت همانند حضرت هارون به انزوا و استضعاف ۲ كشيده شد، همانند هارون، خود نيز پيامبر و رسول خدا باشد و يا در زمان استضعاف او، پيامبر صلى الله عليه و آله نيز به چلّه ميقات رفته باشد؛ چنان كه در حديث منزلت به وجود چنين تفاوت هايى اشاره شده:
إلاّ أنّه لا نبيّ بعدى.
2 . و يا بنا بر ضرورت توجّه به نقاط تمايز امّت ها در مسئله تشابه امم، اگر مريم بتول عليهاالسلام سيّدة النساء در امّت هاى پيشين بود، برترى بتول و سيّدة النساء اين امّت ـ كه خير الاُمم است ـ بر حضرت مريم عليهاالسلام، منافاتى با مسئله تشابه امم نخواهد داشت؛ همچنان كه لازم نيست، سيّدة النساء اين امّت همانند مريم عليهاالسلام، مجرّد باشد، يا تنها يك فرزند آن هم بدون تماسّ با همسر بياورد و يا همانند او نسلش تداوم نيابد.
3 . همچنين اگر در امم پيشين كار تحريف كتاب هم به گونه لفظى و هم معنوى آن صورت گرفت، تشابه اين امّت با آنان اقتضاى وقوع تحريف كتاب ميان اين امّت نيز خواهد بود؛ اما ضرورت جاودانگى كتاب و شريعت خاتم رسولان صلى الله عليه و آله و وعده الهى مبنى بر حفظ هميشگى قرآن ۳ ، به عنوان
1.عبارت و حاصل بحث ايشان: «أمّا مسألة تشابه ما بين حوادث الماضي و الحاضر، فهي تعني تشابها في اصول الحياة العامّة، لا في أساليبها المتّخذة، المختلفة حسب اختلاف الجوامع البشرية في طول الزمان و عرضه، إنّها رهن شرائط و ظروف تتفاوت حسب تفاوت الأوضاع و الأحوال في كلّ دور و في كلّ عصر... هذا هو المقصود من تشابه ما بين الاُمم، يعني في اُصول الأخلاق و في قواعد الحياة...» (ر. ك: صيانة القرآن من التحريف، ص۱۵۱ ـ ۱۵۶).
2.ر. ك: سوره اعراف: ۱۵۰.
3. «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحَـفِظُونَ» (سوره حجر، آيه۹).
