شناسايى يك راوى مشترك - صفحه 82

وجود دارد. درباره وثاقت يا ضعف عقيده و مذهب اين راوى بين رجاليان شيعه اتفاق نيست. برقى در شمار اصحاب امام صادق عليه السلام از غياث بن ابراهيم نخعى با اوصاف عربى و كوفى ياد مى كند. ۱ نجاشى غياث بن ابراهيم تميمى أُسَيْدى و اهل بصره را ـ كه ساكن كوفه بوده است ـ توثيق مى كند و او را از راويان امام صادق عليه السلام و امام كاظم عليه السلام برمى شمارد. ۲ شيخ طوسى، ذيل اصحاب امام باقر عليه السلام از غياث بن ابراهيم بُتْرى ۳ مذهب، ۴ و در گروه اصحاب امام صادق عليه السلام از غياث بن ابراهيم تميمى اسيدى ـ كه از امام كاظم عليه السلام روايت كرده است ـ نام مى برد. ۵ نيز در زمره كسانى كه از ائمه عليهم السلامروايت ندارند، از اين راوى با وصف «محمد بن يحيى خزاز از او روايت كرده است»، ياد مى كند. ۶
برخى از رجاليان، همانند علامه حلى، ۷ ابن داود، ۸ اردبيلى، ۹ وحيد بهبهانى ۱۰ و جابلقى بروجردى ۱۱ راويى را كه نجاشى توثيق مى كند، با راوى بترى مذهب يكى دانسته اند و برخى ديگر، همچون ميرداماد، ۱۲ محدث نورى ۱۳ و مامقانى، ۱۴ راوى تميمى ثقه را جداى از راوى بترى مذهبى كه از اصحاب امام باقر بوده برشمرده اند.
خويى از جمله كسانى است كه نسبت بترى مذهب بودن غياث را نمى پذيرد و آن را از اشتباهات شيخ طوسى مى داند. وى برآن است كه اقوال شيخ درباره غياث متضاد است؛ زيرا با آن كه روايت غياث بن ابراهيم از ائمه عليهم السلام موجود است، شيخْ وى را در گروه «من لم يرو عنهم» جاى داده است. ديگر آن كه ممكن نيست غياث بن ابراهيم از ياران امام باقر عليه السلام باشد؛ در حالى كه در طريق شيخ به كتاب اين راوى، حُمَيد (م310ق) و احمد بن محمد برقى (م274ق)، هر يك با يك واسطه تا غياث قرار دارند و بعيد است اين دو تنها با واسطه يك راوى از ياران امام باقر عليه السلام نقل كنند، از اين رو، خويى

1.الرجال، ص۱۰۴، ش ۱۰۸۶.

2.همان، ص ۳۰۵، ش۸۳۳ .

3.اين فرقه منشعب از زيديه است كه على عليه السلام را به جهت فضايلى مثل سبقت در اسلام، زهد، علم، شجاعت و... ، برترين مردم بعد از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى دانند. بُتريه معتقدند چون على عليه السلام خلافت خود را به ابوبكر و عمر واگذار كرده و بدون اجبار با آنها بيعت كرده است، امامت ابوبكر و عمر پذيرفتنى است، (ر. ك: مجمع البحرين، ج۱، ص۱۵۱).

4.الرجال، ص ۱۴۲.

5.همان، ص ۲۶۸. وى درباره اين راوى تعبير اسند عنه را نيز به كار مى برد.

6.همان، ص ۴۳۵. شيخ طوسى در الفهرست به غياث بن ابراهيم، به طور مطلق و بدون عنوان يا لقبى، اشاره كرده و براى دو كتاب او سه طريق نقل مى كند (همان، ص ۱۹۶).

7.خلاصة الأقوال، ص ۳۸۵.

8.الرجال، ص ۲۶۵. وى از غياث بن ابراهيم تميمى، بدون اشاره به توثيق نجاشى، ياد مى كند و او را در شمار زيديه نام مى برد (همان، ص۲۹۰).

9.جامع الرواة، ج۱، ص ۶۵۸ .

10.تعليقة على منهج المقال، ص ۲۷۵.

11.طرائف المقال، ج۱، ص ۵۵۶ .

12.الرواشح السماوية، ص۶۴ .

13.مستدرك الوسائل، ج۵ ، ص۷۵.

14.تنقيح المقال، ج۲، ص۳۶۶.

صفحه از 92