روايات ضرب قرآن به قرآن در ترازوى نقد - صفحه 72

روايت دوم: «إنما نَزل كتابُ اللّهِ يصِّدقُ بعضُه بعضاً، فلا تكذِّبوا بعضَه ببعضٍ». كه بيان تصديق پاره اى از آيات، آيات ديگر را و عدم تكذيب آيات يكديگر را در اين بخش از كلام نورانى حضرت پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم مى توان به دست آورد.
ششم، بخش پايانى روايات هم به نوعى يكسان است:
روايت اول: «فما عرفتم منه فاعملوا به و ما تشابه عليكم فامنوا به».
روايت دوم: «فما علمتم منه فقُولوا و ما جهِلتم فكِلوه إلى عالِمه».
روايت سوم: «انظُروا ما اُمِرتم به فاتَّبِعوه و ما نُهِيتم عنهُ فأنتُهوا».
روايت چهارم: «فما كان من مُحكَمِه فاعملوا بِه و ما كان مِن مُتشابِهِه فامِنوا بِهِ».
روايت ذيل چهارم: «فما عرفتم منه فاعملوا به و ما جهلتم فردوه إلى عالمه».
روايت ذيل چهارم: «فما عرفتم منه فاعملوا به و ما تشابه عليكم فامنوا به ... ».
كه در اين بخش نيز عمل كردن به محكمات و واگذاردن متشابه به محكم و عدم عمل به متشابهات تا رسيدن به علم قطعى آمده است.
و روايات پنجم و ششم ـ كه از طريق شيعه نقل شده ـ مؤيد آن است: «ما ضرب القرآن بعضه ببعض الاّ كفر»، «ما ضرب رجل القرآن بعضه ببعض إلاّ كفر».
هر چند به طور مفصل توضيح خواهيم داد كه ضرب قرآن به قرآن چيست كه نتيجه اش كفر و گمراهى است و موجب خشمناكى پيامبر رحمت صلى الله عليه و آله وسلم مى شود.
روايت هفتم به نوعى تفصيلى درباره ضرب قرآن به قرآن پرداخته و شايد تنها روايتى است كه ضرب قرآن به قرآن را تشريح مى كند كه پايان اين روايت نيز مانند روايات قبل گمراهى و گمراه سازى را بيان كرده است.
آنچه از روايات ضرب قرآن به قرآن به دست مى آيد، بسيار متفاوت با معناى تفسير قرآن به قرآن است. آنان كه قرآن را به قرآن تفسير مى كنند، تلاش دارند تا بر پايه دانش صحيح و متقن قرآنى و آگاهى از محكمات و متشابهات آيات و ناسخ و منسوخ و عام و خاص و ... به بيان برخى از آيات قرآن بپردازند كه همان عمل كردن به سيره پيامبر گرامى اسلامى صلى الله عليه و آله وسلم و سلف صالح است و متصور نيست كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم يا اهل بيت عليهم السلام بدين شيوه تفسير كرده باشند و بعد در نهى اين روش سخن به ميان آورده باشند؛ به حدى كه آن را تا مرز كفر، سرزنش كرده باشند.
اين كه در بعضى روايات از حمل آيه به آيه ديگر تحت عنوان «ضرب القرآن بعضه ببعض» نهى شده است، موجب شد تا مخالفان اين عنوان «ضرب القرآن بعضه ببعض» را به معناى تفسير قرآن به قرآن دانسته اند و به اين ترتيب مدعى شده اند كه روش مزبور مانند روش تفسير به رأى مذموم مردود و از نظر روايات ممنوع است. ۱

1.شروط و آداب تفسير و مفسر، ص۲۱۵.

صفحه از 77