شرح حديث: ان الأرض علی الحوت - صفحه 235

تغيير و انقلاب را در انسان نداشته باشد، انسان در مرتبه طبيعت حيوانى باقى مى ماند و تا پايان عمر در نادانى حقيقى، به سر مى برد ؛ و اين نادانى منشأ تمام رذايل و عدم وصول به تمامى كمالات در او مى شود .
و امّا لمّيت و چرايى تعلّق پاره اى از انسان ها به طينت رحمانى و يا شيطانى از اسرار قدر است ؛ چه به تعبير اهل عرفان، حصول استعدادات از مرتبه فيض اقدس است كه در مرتبه اعيان ثابته متجلّى مى گردد، و ظهور نفس رحمانى بر طبق اين اعيان ، موجب ظهور هياكل امكانى مى شود و مآلاً چرايى ظهور اين هياكل در گرو فهم چگونگى فيض اقدس و وصول به مرتبه آن است . حال بر طبق نظر اهل عرفان چون منشأ حقيقت احمديه علويه از همين مقام است، پس فقط بالغان به مرتبه اين حقيقت قادر به دريافت چرايى ظهور اعيان هستند ؛ چه خود اعيان نيز شأنى از شؤونات اسم اعظم الهى اند و مظهر تامِّ اين اسمِ اعظم ، حقيقت احمديه است ؛ و اين حقيقت در مرتبه ذات حاكم بر اين اعيان و در ظهور محكوم به حكم آن است، پس تصرفى از ناحيه جلوه تامّ اين حقيقت در تغيير اين ظهور اِعمال نگرديده، و ثمره اين اعيان ـ چه در مرتبه خيرى و چه در مرتبه شيطانى ـ باقى خواهد ماند .
روش تصحيح
تصحيح رساله حاضر بر اساس تنها نسخه دستياب شده آن ـ محفوظ در «كتاب خانه دائرة المعارف بزرگ اسلامى» مجموعه شماره 534 مورخ اوايل سده سيزدهم ـ انجام يافته، و به رسم پژوهشِ اين گونه تراث، سعى بر آن بوده كه ويراستى استوار از نصّ مؤلف با اشاره به مستندات آن ارائه گردد .

صفحه از 242