احكام فرعى از ادلّه، كافى است؛ وليكن هر كه فحص او بيشتر باشد، شمّ فقاهت او قوى تر و استنباط او بهتر و به واقع نزديكتر است.

علوم حديث : نقش حديث را در مسائل كلامى (بويژه آنجا كه ميان حديث و استنباط عقلى مخالفتى هست)، چگونه ارزيابى مى كنيد؟ همين طور موافقت يا مخالفت حديث را با قرآن؟

استاد محمودى: در مسائل اعتقادى، نقش قرآن و حديث، بسيار مهم و اساسى است و حديث صحيح مى تواند محور باشد. امّا احاديثى كه با مستقلاّت عقلى مخالف باشند، نادراند.
موافقت حديث با قرآن، توافق حديث است با محكمات قرآن؛ و مخالفت حديث با قرآن، عبارت است از مخالف بودن حديث با محكمات قرآن. هر حديثى كه بر نقش حضرت آفريدگار، يا بر ظلم او، يا بر جهل او دلالت داشته باشد، مخالف قرآن است.

علوم حديث : آيا در كار ترجمه كتب حديثى و براى مترجمان اين كتابها، ديدگاهها و يا تذكّراتى داريد؟

استاد محمودى: اين موضوع، خودش تحقيقات مفصّلى مى طلبد. امّا اجمالاً عرض مى كنم كه لغزشگاه عمده مترجمان حديثى، آشنايى كامل نداشتن به يكى از دو زبان، يا به هر دو زبان است. نتيجه كار هم روشن است؛ تعابير مترجم از لفظ ترجمه شده، نارسا از آب در مى آيد. ترجمه دقيق حديث، مستلزم دانستن معناى دقيق حديث است. علاوه بر اين، آوردن الفاظ روشن و موجز و فخيم در ترجمه حديث، بدون تسلّط بر زبان ترجمه و ادبيات آن، ممكن نيست.
در نشر احاديث شيعه و ترجمه آنها براى پيروان ساير مذاهب و ساير اديان، بايد مراقبت كرد كه: اوّلاً ترجمه ها واضح و دقيق باشند؛ ثانياً در ذيل هر