امّا اين كلمات كه به دروغ ۱ به امير المؤمنين حوالت كرده است كه امير المؤمنين - عليه السلام - بر منبرِ كوفه گفت كه «بوبكر و عمر بعد از مصطفى بهترند از امّت» حاشا كه امير المؤمنين با وفورِ عصمت و كثرتِ علم و دانش، مانندِ اين سخن گويد؛ و بيرون از آن كه در آثار و اخبار كه از وى روايت است، اين كلمات مذكور نيست و در هيچ كتابى از نهج البلاغه و تاريخ الشّهور و الدّهور كه يك كلمه از كلماتِ أمير المؤمنين - عليه السلام - از آنجا فائت و ساقط۲نيست، مسطور نيست. و امير المؤمنين چون از قرآن و عقل و اخبارِ رسول داند كه او بهتر است به فضل و عصمت و كثرتِ علم و قرابت و سخاوت و بذل و شجاعت و وصلت و سبقت و غيرِ اين كه هر چه بوبكر و عمر را بوده است از فضايل كه سنّيان دعوى كنند و گويند، او را بوده است، و آنچه او بدان مخصوص است ايشان را نبوده است به اجماع. و اين فصل به شرح در كتاب الدّرجات كه شيخ ابوعبداللَّه البصرى۳ كرده است، ببايد ديدن و بدانستن تا معلوم شود كه امير المؤمنين را در فضايلِ هر يك از صحابه با وى مشاركت است، و آنچه او بدان مخصوص است، ايشان را به جمع نبوده است.
۴و دگر آن كه، هر كه او ۵ محلّ و مرتبتِ حسن و حسين داند، مانندِ اين سخن نگويد كه نفس و جان و جگرِ مصطفىاند و سيّد - عليه السلام - گفته است كه: «الحسن و الحسين۶منّي»۷ و گفته كه: «هذان۸إمامان، قاما أو قعدا، و أبوهما خيرٌ منهما».۹ تا معلوم
1.ع - ث - ب - م: «از دروغ».
2.ع: درست خوانا نيست. ث - ب: «از آنجا دانه ساقط».
3.براى ترجمه ابوعبداللَّه بصرى و كتاب الدّرجات او رجوع شود به تعليقه ۴۸.
4.صفحه «۱۰۸» چاپ قديم
5.ع - ث - ب - ح - د: «ديگر آن كه او».
6.ع - ث - ب - م: «حسن و حسين».
7.مجموعهاى از احاديث مشهور داريم كه از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله وارد شده است از قبيل: «عليّ منّي و أنا منه» و فرمود: «فاطمة بضعة منّي» و در جاى ديگر چنين فرمود: «حسين منّي و أنا من حسين» و باز در ضمن حديث ديگر فرمود: «.. ولكنّكم منّي و أنا منكم» و احاديث ديگر از اين قبيل: ولكن حديث مذكور در متن به آن كيفيّت فقط محبّ الدين طبرى در كتاب الرياض النضرة، ج ۲، ص ۱۷۲ نقل كرده است.
8.م - ب: «و هما».
9.كفاية الأثر، ص ۳۸؛ الفضائل، كوفى، ص ۱۶۸؛ الصراط المستقيم، ج ۲، ص ۱۱۸؛ مدينة المعاجز، ج ۲، ص ۳۹۱؛ بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۲۸۹، ح ۱۱۰ و مراجعه شود به الإرشاد، ج ۲، ص ۳۰؛ علل الشرايع، ج ۱، ص ۲۱۱، ح ۲ و ص ۱۷۴، ضمن ح ۱؛ الطرائف، ابن طاووس، ص ۱۹۶؛ كشف الغمّة، ج ۲، ص ۱۵۶.