جهان دانند كه او از كدام قبيله بود و چه مذهب گفتى، رافضى بارى نبود بنيمان ناطفى‏^۱ كه ملحد شد، مذهب و محلّه‏اش معلوم است ما را كه رافضى نبود. اسماعيل احمدان‏^۲ كه از خور و سارقين بود، داعيه و رسول ملاحده بود. چون الحادش ظاهر شد از بيم دهخداى فخراور هشتوردى‏^۳ شيعى بگريخت و به الموت شد. معلوم بايد كرد كه آن دوازده چه مذهب داشتند و اگر نداند بپرسد تا بداند. با اسحاق صاحبِ خراج ملاحده، نه هم از خور و سارقين بود كه ملحد شد و امير قايماز ^۴حرامى‏^۵- رحمَهُ اللَّه - او را به گفتِ‏^۶ جمال الدّين عبد الصّمد شيعى ^۷ - رحمة اللَّه عليه - بكشت، پندارم كه رافضى نبود. احمد على حامدى بِسطامى ملحد كه أمير عادل غازى عبّاس او را بگرفت، بر شعر^۸ او ظاهر است كه چه مذهب داشت؛ تا خواجه بوالفتوح جاجرمى را كه او وزير امير عبّاس بود - رحمة اللَّه عليهما - مى‏گويد:

بنده بِسطامى است و بسيار است‏حرمتِ بايزيد بِسطامى‏
پيداست كه چه مذهب داشت و از كدام شهر بود و الحمد للَّه كه رافضى نبود و اهل طبسِ گيلكى را الوف الوف كه امير روسبه - رحمة اللَّه عليه - به قوّت خواجه شهيد معين الدّين - رحمة اللَّه عليه - ابونصر كاشى شيعى مى‏كشت، بى‏شبهه است كه رافضى نبودند. و بر همه الموت تجربه كرده‏اند يك قمى و كاشى هرگز نبوده است و اگر بودى پوشيده نماندى. و اين قدر از ذكرِ اسامىِ آن ملاعين درين كتاب كفايت است تا خواجه مصنّف بداند كه ملحد بود و از كجا بود.

كارِ خواجه نوسنّى راست نيست اين معارضات تا مى‏خواند ريش مى‏جنباند كه لعنتِ هفت آسمان و زمين بر همه نِزاريان و صبّاحيان و باطنيان باد تا چرا وجوبِ معرفت را حوالت به سمع و پيغمبر و معلّمِ صادق كردند.
و امّا آن جماعت را كه در عهدِ خلفا و سلاطين به الحاد بكشتند، ذكرِ اسامىِ ايشان روزگارها ^۱ و طومارات‏^۲ خواهد. امّا گزير نباشد از ذكرِ اسامىِ تنى‏چند معدود به عوضِ آنكه مصنّف آورده است تا داند كه دگران از كار بى‏خبر نباشند.^۳
اوّلاً عباده پارسى كه با روزبه اهوازى از مصر و مغرب، سفيرانِ الحاد بودند به الموت و لنبه‏سر در عهدِ اوّلِ صبّاحى در دولتِ ملكشاهى سقاه اللَّه [ رحمته ]كه هر دو را به كرمانشاهان شحنگانِ امير اسفهسالار ^۴ بدان بزرگى بكشتند و سرهاىِ‏شان ^۵به حضرتِ همدان فرستادند، پندارم رافضى نبودند.
ناصر باوردى و يوسف اردستانى و نصرويه كرمانى و اردشير روّاس دامغانى كه به ظاهر همدان در عهدِ خصومت طتش ^۶ با بركيارق سلطان - رحمة اللَّه عليه - كه به تهمتِ الحاد كشته شدند، هر چهار مشبّهى بودند، و الحمدُ للَّه كه رافضى نبودند.
محسّن خالدان كه از قزوين به الموت رفت و اند سال قاضى و مفتىِ ملاحده بود، اتّفاق است كه رافضى نبود، سنّى بود. محمّد پيلور ساوى ^۷ كه به سرِ ميدان دكّان داشتى، پير نود ساله كه رئيس محمّد بن ماهيار كه رئيس ساوه بود، ده ملحد قُح‏^۸ را از خانه اين پيلور به در آورد و هلاك كرد، پندارم اين شيخ رافضى نبود، سنّى بود. و آبه‏اى نبود، ساوه‏اى بود. و سنان سهان‏^۹ كه سال‏ها به الموت مفتى و قاضى بود، همه