قبول، و غيرِ آن كه به ذكر همه، كتاب مطوّل شود، و مساجد بىمر، و مُقرِيانِ فاخرِ عالم به قرائت، و مفسّران عالم به منزّلات و مؤوّلات، و ائمّه نحو و لغت و اعراب و تصريف و شعراىِ بزرگ و فقها و متكلّمان از اسلاف به اخلاف رسيده، و زهّادِ متعبّد و حاجيانِ بىمر، و روزهدارانِ سه ماهه و ايّام شريفه، و نمازكنندگان به شب، و أهلِ بيوتات از علوى و رضوى و تازى و ديالم و غيرهم. و هر سحرگاه از چند مسجد و مناره آوازِ موعظت و بانگ نماز متواتر، ۱ و هر روز در مساجدِ كبير و صغير و مدارسِ معروف و در سراهاىِ بزرگان،۲ ختمِ قرآن معتاد و معهود، و مالهاىِ فراوان كه هر سال از وجوهِ حلال به متابعتِ شريعت در وجوهِ زكوات و اَخماس ۳و صدقات صرف شود به نظرِ امينان و متديّنان و محتسبِ عارفِ علوى كه بىريا و سُمعه دِرّه۴ بر دوش نهاده، و همه ساله نهىِ منكرات را ميان بسته، و آنچه شعارِ شريعت و تمهيدِ قواعدِ اسلام است از درس و مناظره و مجلسِ وعظ و حلقه ذكر معيّن و مقرّر، و نور و نُزهت و بركتِ مشهدِ فاطمه بنتِ موسى بن جعفر - عليهما السلام - ظاهر و باهر، و امرا و سلاطين و وزيرانِ معتقد با آثارِ خيرات و انوارِ بركات كه ديدهاند و شنويده.۵ و اخبار كه در فضيلتِ قم و اهلِ قم۶ از رسول و ائمّه روايت [ شده ]است بىنهايت است تا از جعفر صادق - عليه السلام - روايت است كه گفت: «ألا إنّ للَّه تعالى حَرَماً و هو مكّة، ألا إنّ لرسول اللَّه حَرَماً و هو المدينة، ألا إنّ لأمير المؤمنين حَرَماً و هو الكوفة، ألا إنّ حَرَمي و حَرَم ولدي بعدي قمّ، ألا إنّ قمّ كوفتنا الصّغيرة، ألا إنّ للجنّة ثمانية أبواب، ثلاث منها إلى قمّ، تقبض فيها امرأة هي من وُلْدي و اسمها فاطمة بنت موسى، تدخل بشفاعتها شيعتنا الجنّة بأجمعهم».۷
1.ع - ث - ب: «تواتر».
2.ح: «سراىهاى».
3.صفحه «۱۹۶» چاپ قديم
4.درّه يعنى تازيانه.
5.ث - ب - م: «و شنيدهاند».
6.م - ب: «قم و كاشان و اهل قم».
7.قاضى نوراللَّه شوشترى رحمه اللَّه عليه در مجالس المؤمنين (ج ۱، ص ۸۳، چاپ اسلاميه): در جايى كه اماكن شريفه را مىشمارد، تحت عنوان قم گفته: «اخبارى كه در فضيلت قم و اهل قم از رسول صلى اللَّه عليه و آله و ائمه عليهم السلام روايت شده بىنهايت است و از امام جعفر صادق عليه السلام روايت است كه گفت: «ألا إنّ للَّه حَرَماً...» آنگاه روايات را تا آخر، يعنى تا «صلوات اللَّه عليهم و بركاته» نقل كرده است (مجالس المؤمنين، ص ۸۳، ج ۱؛ بحار الأنوار، ج ۶۰، ص ۲۲۸، ح ۵۹ به نقل از مجالس المؤمنين. و همچنين مراجعه شود به ج ۴۸، ص ۳۱۷، و ج ۱۰۲، ص ۲۶۷، ح ۵ به نقل از كتاب تاريخ قم، حسن بن محمّد قمى) و ما در تعليقات به نقل نظاير آنها خواهيم پرداخت؛ إن شاء اللَّه تعالى. رجوع شود به تعليقه ۸۴.