سلطنت بوده. فريقين از ائمّه و علماى ايشان و متصوّفان او را «صاحب» و «خداوند» نوشته و خوانده و از وى صِلات و عطايا و تسويغ و ادرار ستده. و زَيْنُ الملك ابوسعد هند و قمى كه به ده شهر و قلعه‏اش هر روز نوبت زدندى، ^۱ و مدرسه قاضى محمّد وزّان او فرموده و بر همه سنّيان تا به قيامت ^۲ دستِ منّت و نعمت يافته. ^۳ و استاد على قمّى، و رئيس ابواسحاق مشكوى با فضل و درجه، و پسرش جمالِ على مشكوى با نبالتِ اصل و جزالتِ فضل، و خواجه شرف الدّين ابو طاهر مهيسه قمى ^۴ كه وزير سلطان سنجر بوده، و خواجه على نبكران ^۵ كه وزيرِ مَلِكانِ ديالم بود و خيرات بسيار فرموده، و به عدلى ^۶ يوسفى آوى ^۷ كه جامع و مناره بزرگ فرموده است به آوه. ^۸ * و دهخداى عبدالصّمد بزرگ به آبه، و برادر أبو طاهر مهيسه اوحد الدّين أبو ثابت مهيسه كه وزير فارس بود، * ^۹ و بعد از وى معين الدّين أبونصر كاشى وزير محتشم ^۱۰شهيد شده به تيغ ملاحده ملاعين. و برادرانش بهاء الدّين و مجد الدّين، و آثارِ خيراتِ ايشان از مدارس و مساجد و پول‏ها ^۱۱ و رباطها و مشاهد و ردّ مظالم و صِلات كه در اين كتاب احتمال نكند، و خالِ ايشان صفىِ كاشى معمارِ مدرسه كاشان، و عميد بركه رازى، و عميد بوالوفاء، و نور الدّوله رازى، و صفيّ الدّين أبو المحاسن الهمدانى كه مشهد عبداللَّهِ موسى ^۱۲ بن جعفر فرموده است باوجان، ^۱۳ و شرف الدّين نوشروانِ خالد وزيرِ حضرتِ خلافت، و عماد عارض كه وزير شد، و صفى بوسعد، و مهذّب عبدالكريم درگجينى، ^۱۴ و

است و او شيعى و معتقد بوده است، و بعد از وى پسرش خواجه بُلفتح ^۱ بن أبي الفضل كه وزير عضد الدّوله شد و متنبّى را در مدحِ او قصايد است و از آن جمله اين بيت‏ها است:

و من يصحب اسم ابن العميد محمّدٍيسر بين أنيابِ الأساوِد و الْاُسدِ
و بوالعلاء حسّول ^۲ كه وزيرِ شاهنشاه بود، شيعى و معتقد بوده است و در آخر ^۳«قصيده بائى» ^۴ اين بيت‏ها او راست كه: ^۵
سيشفع لابن بطّة يوم يُبلي‏محاسنه التّراب أبو تراب^۶
و وزير مغربى با جزالتِ فضل و بزرگىِ قدر هم شيعى و معتقد بوده است و اين بيت‏ها او راست كه دلالت بر صفاىِ اعتقادش:

قبورٌ ببغدادٍ و طوسٍ و طيبةٍو في سرّ من را و الْغَريِ‏ّ و كربلا
إذا ما أتاهم عارفٌ بحقوقهم‏ترحّل عنهم بالّذي كان آملا^۷
و رفعتِ [ قدر ] وزير مغربى تا آنجا است كه مهيار بن مردويه در حقِ‏ّ وى مى‏گويد:

جاء بك اللَّه على فترةٍبآيةٍ من يرها يعجب‏
لم تألف الأبصار من قبلهاإن تطلع الشمس من المغرب^۸
و بوبكر خوارزمى معروف است كه شيعى و معتقد بوده است و فضل و قدر او را فُضلا انكار نكنند. اين بيت‏ها او راست كه مى‏گويد: (اگرچه مصنّف گفته است: شيعى هرگز بوبكر نام نبوده است)

بآمُل مولدي و بنوجريرٍفأخوالي و يحكي المرء خاله‏
فمن يك رافضيّاً عن تُراثٍ‏فإنّي رافضيّ عن كلاله^۹
و مانندِ اين قطعه هست بديع همدانى را كه بر سرِ تربتِ عليّ موسى الرّضا - عليه السلام - مى‏گويد:

يا دار معتكف الرّسالةيا بيت مختلف الملائك‏
أنا حائك إن لم أكن‏مولى اُولئك و ابن حائك‏
أنا مع اعتقادي فى التّسنّن رافضيٌّ في ولائك‏
و إن اشتغلت بهؤلاء فلست أغفل عن اُولئك^۱۰
و شافعى مطلّبى - رضي اللَّه عنه - عندَ وفاتش مى‏گويد:

قالوا: ترفّضت؟ قلت: كلّاما الرّفض ديني و لا اعتقادي‏
لكن تواليت غير شكٍ‏ّخير إمامٍ و خير هادي‏
^۱۱
لو كان حبُّ الوصيّ رفضاًفإنّني أرفض العباد^۱۲
و حكيم عبدالجبّار مشكوى با رفعت و فضلِ تمام كه در فنِ‏ّ خود عديم النّظير بود، شاعى بود، و استاد ابومنصور و برادرش أبوسعد وزيران محترم بودند از آبه، و جاه و تمكين و رفعتِ ايشان از آفتاب ظاهرتر است، و اعتقادِ اهلِ آبه معلوم است كه الّا شيعى نباشند، و گفته‏اند: ساوى باشد كه شيعى [ باشد ] ^۱۳ و آبى الّا خود شيعى نباشد. و بُندار رازى را در مدحِ اين دو برادرِ وزير بيست و هفت قصيده غرّاست و اين ابياتِ مسمّى وراست ^۱۴ كه در حقِ‏ّ ايشان گويد:

جليلِ مملكت داراىِ گيتى‏ابومنصور آن درياىِ مفخر
هم‏زاى دولت و همشيره عزّهم‏نام مصطفى هم‏دين حيدر^۱۵
به‏فرِّ^۱۶دولتِ استاد بوسعد^۱۷بماناد اين چنين^۱۸دولت معمّر
همايون دو برادر چون كه دو شير^۱۹دو خورشيدِ كرم دو بحر اخضر^۲۰
و امير ابوالفضل عراقى در عهدِ سلطان طغرلِ كبير مقرّب و محترم بود، و باروىِ شهرِ رى ^۲۱ و باروىِ قم ^۲۲ و مسجدِ عتيقِ قم و منارها فرمود، و مشهد و قبّه سِتّى فاطمه بنت موسى بن جعفر - عليهما ^۲۳ السّلام - او كرد، و خيرات بى‏مر كه به ذكرِ همه كتاب بيفزايد.
آنگه وزير شهيد سعيد مجد الملك اسعد بن محمّد بن موسى البراوستانىّ القمّى - قدّس اللَّه روحه - با بزرگى [ و ]رفعت و قبول و حرمت خيرات بسيار فرموده؛ ^۲۴ چون قبّه امام الحسن بن علىّ و زين العابدين و محمّد باقر و جعفر صادق - عليهم السلام - به بقيع كه هر چهار در يك حضرت مدفون‏اند، و عبّاسِ عبد المطّلب آنجا ^۲۵مدفون است به مدينه رسول به گورستانِ بقيع، و مشهدِ موسى كاظم و محمّد تقى به مقابرِ قريش هم او فرموده است، و مشهدِ سيّد عبدالعظيم الحسنى به شهرِ رى و بسى از مشاهدِ ساداتِ علوى و اشرافِ فاطمى - عليها السلام - فرموده با آلت و عُدّت و شمع و اوقاف كه همه دلالت است بر صفاىِ اعتقادِ او. و در مقابلِ ^۲۶ تربت حسين بن على - عليهما السلام - مدفون است، و معروف است كه به يك «قصيده يائى» كه امير معزّى بر وى خواند، هزار دينارِ سرخش بفرمود، و منزلت و مرتبتِ او همه در اين كتاب احتمال نكند. و برادرش رئيس العراقين ابوالمجد - رحمة اللَّه عليه - با نيكواعتقادى و سخاوت و مروّت و طاعت خود معروف است.
و بعد از آن سعد الملك سعد بن محمّد آوى، وزيرِ محترم و مشيرِ حضرتِ