دگر آن كه مگر خداى تعالى ندانسته باشد آنچه محمّد - صلى اللَّه عليه و آله - از فضيلتِ عمر مى‏دانست! اين و مانند اين از اخبارِ آحاد كه موهمِ خطا باشد. و بيش از اين روا ندارم گفتن كه هر عاقل و فاضل كه بخواند خود بداند. پس آن را كه اين دعوى باشد در بوبكر و عمر، بايد كه بر على آن انكار نكند، يا دست از همه بدارد كه محمّد رسول اللَّه - صلى اللَّه عليه و آله - هم مستغنى است از شريكِ رسالت، هم منزّه است از تمامتِ نبوّت، هم مبرّا است از دعوىِ تمنّاىِ صمدانيّت. ^۱ و الحمدُ للَّه ربّ العالمين.

[ 96 ]

[ پاسخ به توهين مؤلف سنّى در اينكه حق معيار اصلى است نه افراد ]

[ پاسخ جدلى عبدالجليل به مؤلف سنّى در اينكه بهشت به ايمان دهند نه به نسبت و صحابى بودن ]

[ منكران عدل و توحيد و عصمت و شريعت در دوزخ ]

آنگه گفته است:
و عجب است كه خرانِ ^۲ ورامين، و كفشگرانِ درِعايش ^۳۴و عوّانانِ قم * ^۵ و كلارگرانِ ^۶ آوه، و جولاهكانِ ^۷ قاسان، و كياكانِ سارى و اُرَمْ *، ^۸ و خربندگانِ سبزوار در قفا ^۹ محمّد و على دارند و به بهشت برند كه اينان شيعتِ آل محمّدند، و صحابه و بزرگان و امامان را به دوزخ برند «تِلْكَ إذًا قِسْمَةٌ ضيزى‏»». ^۱۰
اما جواب اين كلمات از وجوه گفته شد. و اين مصنّف مى‏بايست كه از عقل و نقل اين مايه دانسته باشد كه «إنَّ الحقَّ لا يُعرَفُ بالرّجالِ، و إنّما الرّجال يُعرفونَ بالحقّ،

قائم كه او امام است، نه پيغمبر است، و نه صاحبِ كتاب و شريعت است، و لا نبيَّ بعدَ المصطفى به دلالتِ قولِهِ تعالى: «وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ».^۱
اما آنچه گفته است به دروغ كه «على را شريكِ مصطفى گويند» حاشا كه آن مذهب شيعه نيست؛ بلكه گويند: او شاگردِ مصطفى و وصىِ‏ّ او و خليفه او بعد از او است. ^۲ و رسول را در رسالت شريك اثبات كردن كفر است با آن كه دگر انبيا را ^۳شريك بوده است؛ چنان كه هارون شريكِ موسى بود به دلالت قوله تعالى: «وَ أشْرِكْهُ فى أمْرى»^۴ پس اگر شيعت گويند كه: على شريكِ رسول است، پندارم كه ايشان را آن لازم نيايد كه خواجه ناصبى را، كه مذهبش چنان است كه «بوبكر تمام النّبوّه است». پس اگر بوبكر تمام النّبوّه باشد و ناچار است كه بى‏او نبوّت ناقص باشد، و خللى نكند مسلمانى را، اگر [ شيعت ]گويند كه «على شريك است به حكم امامت بعد از رسول» مگر نقصانى نكند؛ بلكه شيعت هرگز در رسالتْ شريكْ اثبات و اجرا نكرده‏اند و خواجه آن دعوى كرده است، و همه سال ^۵ مى‏گويد بر سرِ منبر. و آن خبر دگر كه آورده‏اند و دروغ بر رسول نهاده كه گفت: «لو كنتُ صَمَداً جليلاً لاتّخَذْتُ عمرَ خليلاً» ^۶ و سيّد اوّلين و آخرين چگونه روا دارد گفتن كلماتى كه در معنى و عبارت و اجراى آن، چند گونه خطا باشد:
يكى آن كه گويد: اگر من خدا بودمى، و اين روا نباشد كه گويد.