اميرالمؤمنين دانند. و شرح تمام رفته است؛ چنانكه هر كس كه بخواند بداند كه بر ما هيچ غرامتى و ملامتى نيست. و امّا جوابِ كشتنِ حسين و نوحه و كربلا و گريه و قصّه عاشورا، در جوابِ آن فصل كه از پس اين فصل گفته است برود مشبع ^۱ به‏شرح، به توفيقِ خداى تعالى و به بركاتِ سيّدِ انبيا محمّد مصطفى، و سيّد ^۲اوصيا علىِ‏ّ مرتضى؛ إن شاء اللَّه، و الحمدُ للَّه ربّ العالمين.

[ 134 ]

[ تهمت نافرمانى على(ع) نمودن به شيعه و رواج غلوگرايى ]

[ رفتار و روابط شيعه با على(ع) و پاسخ به شبهه نافرمانى شيعه ]

[ اشاره به وجود منافقان در هر زمان و مذهب و حكومت ]

[ منافقان و راحت‏طلبان عهد رسول خدا(ص) ]

[ خدمتكارى ابولؤلؤ به عمر و كشتن او ]

[ فتنه‏گرى خوارج و داستان حكميت و مقايسه آن با بيعت شوراى عمر ]

آنگه گفته است:
و اين همه بديشان خود رافضيان كردند كه دعوىِ دوستى و پيروىِ ايشان مى‏كردند، و آن شيعى‏نامانِ رافضى‏لقبان كه در سپاهِ على بودند، فرمانش نمى‏بُردند و بر او اعتراض‏ها مى‏كردند، و تعنّت ^۳ مى‏نمودند و قولش را ردّ مى‏كردند. و به تقيّه و مداهنه منسوبش مى‏كردند. وگر گفتى: بياييد تا به حربِ شام شويم، اگر تابستان گفتى، گفتندى: گرم است، وگر زمستان بودى، گفتندى: سرد است، وگر در مصاف بودندى با يك‏ديگر خصومت مى‏كردند و چون جهودان بر يك‏ديگر حسد مى‏بردند تا او را از افعال ايشان ملال بگرفت و بر منبر كوفه مى‏گفت: اى مانندِ مردان به سر و ريش، و نه مردان، ^۴ تجمعكم دبدبةٌ و تفرّقكم مقرعةْ؛ به دبدبه‏اى جمع شويد و به مقرعه‏اى ^۵ براكنده شويد. و لشكر شام مى‏آمدند و تاختن مى‏آوردند و آن مهتر دين از ايشان معونت مى‏خواست، اُفّ مى‏كردند و فرمانش نمى‏بُردند؛ تا او از دردِ دل مى‏گفت: «و ما

[ 133 ]

[ تهمت رفض، الحاد و گبرگى به شيعه ]

[ پاسخ به شبهه شباهت شيعه با اسماعيليه و دشمنى اميرمؤمنان با بغات و طاغيان ]

آنگه گفته است:
و آن جماعت كه مذهب رفض نهادند - چنانكه گفتيم - ملحدان بودند، سر به گريبانِ رفض بر آورده؛ دعوت به رفض كردندى، آنگاه در الحاد كشيدندى، و ميلِشان به كيش گبركى بود، كينه دين مى‏خواستند از صحابه و تابعين و غازيانِ اسلام، و در رسولْ طعن نمى‏يارستند زدن كه كس قبول نمى‏كرد، در ياران و زنانش ^۱طعن زدند تا بدين غُمران ^۲ را به خود كنند و مويه‏هاى گوناگون آغازيدن كردند ^۳ كه: بر فاطمه ظلم كردند، و حسن را به زهر بكشتند، و حسين را به تشنگى در كربلا سر ببريدند و بر چوب كردند، و فرزندانش را به بردگى ببردند، و واويلاه و واحزناه در روز عاشورا دربستند تا عوام النّاس گويند مگر چنين است.
اما جواب اين كلمات آن است كه - بحمد اللَّه و مَنِّهِ و به بركت مصطفى و آلش ائمّه هدى - در فصل پيشين بدرست كرديم كه واضعانِ الحاد همه مجبّران و مشبّهيان ^۴ بودند و معرفتِ خداى به خبر ^۵ گفتند نه به نظر، و از ولايت مشبّهيان بودند و دعوتِ الحاد كردند و ميلِشان به ترسايى بود، و نُه قديم اثبات كردند چون ترسايان، و كينه آل مصطفى مى‏خواستند، كه بقيّه و ذريّه آن گروهِ بُغاة بودند كه امير مؤمنان و پيشواى متّقيان ايشان را به صفّين و جمل و نهروان كشته بود، و از خونِ آن طُغاة بُغاة سيل‏هاىِ عظيم رانده. و ازينجا است كه بهرى مُنكرانِ توحيد شدند، و بهرى ديگر مُنكرانِ رسالت، و گروه سيوم مُنكرانِ امامت، كه خوارج‏اند و بر حسين نفرين كنند و يزيد را