- : «علّمَني رسولُ اللَّه ألفَ بابٍ مِنَ العلمِ، فتح لي كلُّ بابٍ ألفَ باب». ^۱ و درين شبهت نيست؛ وگر ازين اسرار اين مى‏خواهد اين مصنّف نوسنّى، حقّ است و درست است، وگر ازين اسرار آن مى‏خواهد كه هر مسئله شرعى را ظاهرى و باطنى هست، آن مذهبِ باطنيان است كه وجوبِ معرفتِ خداى تعالى از طريقِ سمع اثبات كنند. و هر جاى نشانى داده مى‏آيد تا خواجه فراموش نكند مذهبِ ملحدان كه به كارش بايد. ^۲۳و الحمدُ للَّه ربّ العالمين.

[ 146 ]

[ تلاش‏هاى فرهنگى شيعه در ساختن مساجد و مدارس ]

[ مساعى فرهنگى وزيران و خواجگان شيعه در ساختن مدرسه و مسجد ]

آنگه گفته است كه:
و گر تيغ و قلم به دستِ رافضيان بودى، همه مدرسه‏ها خراب كرده بودندى، و منبرها بر گرفته و مسلمانى را نگذاشتندى كه شربتى آب خوردى.
اما جواب اين كلمات آن است كه چون پرده شرم دريده شد، اميدِ انصاف بريده شد، كه در اوّلِ اين فصل دعوىِ علم غيب كرده است كه هرگز هيچ پيغمبر و امام نكرده است، و چون گويد: «اگر قلم و تيغ به دستِ روافض بودى يك كس را زنده رها نكردندى» به اتّفاق دعوىِ علم غيب كرده باشد؛ والّا كافرى و ملحدى نباشد كه اين دعوى يارد كردن كه «لا يعلم الغيب إلّا اللَّه»، ^۴ كه در آن ديار و بلاد كه قلم و تيغ در دستِ شيعت است، چون مكّه و مدينه و حلب و حَرّان و بحرين و بلادِ مازندران، پندارم كه عدل و انصاف ظاهر است و به خون و مالِ مسلمانان نه فتوى كرده‏اند، و نه به غارت برداشته‏اند. و بازرگانان حنيفى و شفعوى كه آيند و گويند به خلافِ اين نمايند كه خواجه مى‏فرمايد. و به سالى دو هزار كاريز خواجگانِ شيعى و ساداتِ

اصنافِ مُبْطِلان، خواجه امامِ سعيد رشيد رازى - قدّس اللَّه روحَه - در كتاب فصول بيان كرده است، به وجهى روشن؛ بربايد گرفتن و برخواندن تا اين شبهت زايل شود. و بحمد اللَّه مذهبِ شيعت از آن روشن‏تر است كه به چنين تهمتْ متّهم شود.
^۱و اما آنچه گفته است: «على علومى دانست كه ديگر صحابه ^۲ ندانستند، يا رسول با وى اسرارى گفت كه با ديگران نگفت از صحابه و اهل بيت» هم طُرفه نبايد داشتن و انكار قرآن نه طريقِ علما و دينداران باشد كه رسولِ خداى با بعضى از زنانِ خويش سرّها گفته است پنهانى و گفته كه كس را مگوييد؛ چنانكه قرآن بيان مى‏كند: «وَ إذْ أسَرَّ النَّبِيُّ إلى‏ بَعْضِ أزْواجِهِ حَديثاً»^۳ و با أميرالمؤمنين هم گفته است و آية النّجوى ظاهر است: «يا أيُّها الَّذينَ آمَنُوا إذا ناجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقَةً»^۴ و على بوطالب - عليه السلام - مخصوص آمد بدين درجه؛ ده درم بداد و ده سرّ بكرد؛ و آيه منسوخ شد تا دگران طمع بردارند؛ والّا على بر آن عمل نكرد. ^۵ و در آن چه شكّ است كه على - عليه السلام - عالم‏تر و عارف‏تر و فاضل‏تر است از همه صحابه و از همه اهل بيت؟ چنانكه شيث از همه فرزندان آدم در عهدِ او فاضل‏تر بوده است، و كذلك سام و اسماعيل و هارون و يوشع و شمعون، على عالم‏تر از همه امّت به منزلّات و مؤوّلات به أحكامِ شريعت، و بيانِ عبادات و معاملات و مواريث و نكاح و طلاق و عتاق و همه شرعيّات؛ بيانه قوله تعالى: «وَ ما يَعْلَمُ تَأْويلَهُ إلاَّ اللَّهُ وَ الرّاسِخُونَ فى الْعِلْمِ»^۶ و قال النّبيّ - صلى اللَّه عليه و آله - : «أنا مدينةُ العلمِ و عليّ‏ٌ بابُها». ^۷ و قال أمير المؤمنين - عليه السلام