مذهبِ اين طايفه آن است كه دينِ درست و مذهب و اعتقادِ پاكيزه به نظر بر وجه حاصل توان كردن در دليل كه هيچ شبهتى و شكّى را در آن مدخلى نباشد. و چون دين بر اين وجه تحصيل كرد۱ مردْ مشرّف و معظّم شود، واگرچه بنده حبشى باشد، و با فقدِ اين علوم كه علم است به توحيد و عدل و نبوّت و امامت و أحكامِ شريعت، مرد خامِل ذِكْر۲ و دون آيد، واگرچه سيّدى۳ قرشى باشد؛ چنانكه شاعر رازيان ۴
گفته است:
بيت
۵
لعمرك ما الانسان الّا بدينهفلا تدع التّقوى اتّكالاً على الحسب
لقد رفع الاسلام سلمان فارسٍو قد وضع الشّرك الشّريف أبالهب
و علماىِ اسلام را معلوم است كه مذهبِ شيعه درين مسأله چنين است. آنگه آنچه
1.ح - س: «به حاصل گردد». ب - ث - م: «حاصل كرد» يا «گردد».
2.كذا صريحاً در «ع». يعنى گمنام. و چون مستنسخان نتوانستهاند بخوانند جاهل نوشتهاند در همه نسخ ب - ث - ح - س - م.
3.ح - س: «سيد». و اين عبارت ترجمه حديث معروف است كه: «خُلِقَتِ الجنةُ لِمَنْ أطاعَ اللَّهَ وَلَوْ كانَ عبداً حبشياً، و خُلِقَتِ النَّارُ لِمَنْ عصى اللَّهَ ولو كانَ سيداً قرشيّاً». اللمعة البيضاء، تبريزى أنصارى، ص ۳۴ با تقديم و تأخير فقرات حديث؛ و مراجعه شود به: تاريخ مدينة دمشق، ج ۴۱، ص ۳۵۹؛ بحار الأنوار، ج ۴۶، ص ۸۲، ح ۷۵؛ تفسير نور الثقلين، ج ۳، ص ۵۶۴؛ تفسير الميزان، ج ۱۵، ص ۷۵.
4.كذا در نسخ ث - م - ب. اما ح و س ندارند و در نسخه ع، «رازيان» بوده كه به «تازيان» تصحيح شده است و اين تصحيحْ ناصحيح به نظر مىآيد؛ زيرا اين دو بيت از صاحب بن عباد رحمه اللَّه عليه است؛ چنانكه در روضات الجنات و أعيان الشيعة و الكنى و الالقاب و غير آنها تصريح شده است و چون «صاحب» وزير سلاطين آل بويه و ديالمه بوده و غالباً در رى سكونت داشته، بدين جهت از او به «شاعر رازيان» تعبير شده است. و اللَّه العالم. در هر صورت قريب به مضمون اين دو بيت است آنچه سنايى در حديقه گفته (ديوان سنايى، چاپ مدرس رضوى، ص ۴۰۳): بولهب از زمين يثرب بود
ليك قد قامت الصلا نشنودبود سلمان خود از ديار عجم
بر در دين همى فشرد قدم و قريب به اين مضمون است آنچه ابوفراس حمدانى در ميميهاش كه معروف است، گفته: كانت مودّة سلمانٍ له رحماً
و لم تكن بين نوحٍ و ابنه رحم و نزديك به معنى آن است گفتار سعدى: پسر نوح با بدان بنشست
خاندان نبوّتش گم شدسگ اصحاب كهف روزى چند
پى نيكان گرفت و مردم شد
5.صفحه «۴۶» چاپ قديم
