517
نقض

و به دليلِ اوّل مستغنى بوديم ازين دو وجه دگر؛ امّا براىِ تأكيد را ۱ گفته آمد «و زيادةُ الخيرِ خيرٌ». ۲
و اما آنچه گفته است كه «به مذهبِ روافض چنان است كه پدرانِ قائم هر يك بهترند از وى» دگرباره به حساب كورتر است و فتوى بايد كه بر آن مذهبِ بد خود مى‏كند و فتواىِ مذهبِ شيعت چون نمى‏داند، در توقّف نهد. ۳ به مذهبِ شيعه چنان است كه اميرالمؤمنين على، بهتر است ازين هر يك از يازده معصوم و دلالت ۴ قولِ رسول است كه گفت: «هذان إمامان، قاما أو قعدا، و أبوهما خيرٌ منهما». ۵ و اين دگران را تفاوتى نيست و معلوم نشده است تفضيل بهرى بر ديگرى. تا آن ۶ صورت كه نموده است، بداند كه باطل است.
و آنچه گفته است كه «چون دولتِ امويان ناچيز شد و دولتِ عبّاسيان ضعف پذيرفت»، عجب است كه در مواضع اين كتاب آورده است كه آن مذهبِ رافضى باشد كه زبون و ضعف‏پذير باشد، و مذهبِ سنّت هميشه قوى باشد و عجز و ضعف نپذيرد و اينجا به ضعفِ مذهب و نقصانِ كارِ خلفا معترف مى‏شود. مبارك باد رجوعِ دگرباره با دروغ و تقليدِ اوّل!
اما آنچه گفته است كه «در عهدِ اميرانِ ديلمان شيعى چرا ظاهر نشد و قوّت صدقه و

1.اين مورد يكى از آن موارد است كه دو اداة تعليل براى افاده معنى تأكيد به كار رفته است چنانكه در تعليقه ۱۳ به تفصيل بيان كرديم.

2.تهذيب الأحكام، ج ۵، ص ۴۳۰، ح ۱۴۹۴؛ كامل الزيارات، ص ۴۳۲، ح ۶۶۳؛ وسائل الشيعة، ج ۸، ص ۵۲۶، ح ۱۱۳۵۳، از أبي الحسن عليه السلام.

3.ح - د: «در باقى نهد».

4.ح - د: «و به دلالت» و «دلالت» در متن به معنى دليل است.

5.فضائل أمير المؤمنين عليه السلام، ابن عقده كوفى، ص ۱۶۸؛ كفاية الأثر، ص ۳۸؛ الصراط المستقيم، ج ۲، ص ۱۱۸؛ بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۲۸۹، ح ۱۱۰، در اين كتب با كمى اختلاف در صد روايات اين حديث آمده است، و در كتب ديگر با اختلاف بيشتر آمده است مثل: الإرشاد، ج ۲، ص ۳۰؛ الفصول المختارة، شريف مرتضى، ص ۳۰۳؛ الطرائف، ابن طاووس، ص ۱۹۶؛ المناقب، ابن شهر آشوب، ج ۳، ص ۱۴۱.

6.ع: «به آن».


نقض
516

تعالى عاجز نيست و انبيا مخطى و عاصى ۱ نباشند، امّا مصلحتِ هر وقت و هر پيغمبر دگر باشد. پس اگر كور و كر نيست، تواريخ و تفاسير ببايد خواندن و قياسِ ائمّه ما از اوّل تا آخر بر احوالِ انبيا كه بهترند از ائمّه ۲ بر آن قياس مى‏كردن تا ظهورِ باقر و صادق و غيبتِ مهدى عجب ندارد. و بعد ازين حجّت انكارِ اين حالت كردن، از غايتِ جهل و بى‏خردى باشد.
وجه دوم، آن است كه «السّعيد من وعظ بغيره». ۳ چون مهدى را - عليه السلام - معلوم است كه امويان و مروانيان و عبّاسيان با پدرانش چه معامله كردند، از كشتن به تيغ و زهر و سلب و نهب و غارت و مانندِ آن، پس خائف است و از خوفِ اعدا غايب است.
وجه سيوم، آن است كه روا باشد كه وجهِ مصلحت در ظهورِ ايشان و غيبتِ او آن است كه ايشان هر يك نايبان داشتند «ذُرّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ»۴ و اين امامِ آخرين و بقيّه عترت و حافظِ كتاب و شريعت است و عمرِ او سببِ امان اُمّتِ است، غايب است تا چون خوف زايل شود، او ظاهر شود چنانكه اجماع و كتاب بر خروج و ظهورِ او حجّت ۵است.

1.ع: «عارضى».

2.عقيده مصنف رحمه اللَّه عليه آن است كه انبيا عليهم السلام به طور كلى از اوصيا عليهم السلام افضل هستند و تفصيل اين مسئله در سابق گذشت (تعليقه ۱۳۲).

3.ميدانى در مجمع الأمثال گفته است (ص ۲۹۱ چاپ ايران): «السعيد من وعظ بغيره، أي ذوالجد من اعتبر بما لحق غيره من المكروه فيجتنب الوقوع في مثله، قيل: إنّ أوّل من قال ذلك مرثد بن سعد أحد وفد عاد الذين بعثوا إلى مكّة يستسقون، فلمّا رأى ما في السحابة التي رفعت لهم فى البحر من العذاب أسلم مرثد و كتم أصحابه إسلامه، ثمّ أقبل عليهم فقال: ما لكم حيارى كأنّكم سكارى، إنّ السعيد من وعظ بغيره، و من لم يعتبر الذي بنفسه يلقى نكال غيره؛ فذهب من قوله أمثالا». و در كلمات مأثوره از خاتم الأنبيا و از وصى‏اش اميرالمؤمنين عليهما السلام نيز درج شده است و در كلمات ساير معصومين عليهم السلام نيز به نظر مى‏رسد. آيا در اين موارد به عنوان تمثل به كار رفته؟ يا در كلام پيغمبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله به عنوان اصالت به كار رفته است و قول منقول از صاحب مجمع الأمثال اعتبار ندارد. ارباب دقت، خودشان تحقيق فرمايند. (در كتاب من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۳۷۷، ح ۵۷۷۷ و ص ۴۰۲، ح ۵۸۶۸؛ و سنن ابن ماجة، ج‏۱، ص ۱۸، ح ۴۶. اين سخن از رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله آمده است، و در نهج البلاغة، خطبه ۸۶؛ و الخصال، ص ۶۲۱، ح ۱۰ از امام على عليه السلام ذكر شده است؛ و در الكافي، ج ۸، ص ۷۴، ح ۲۸ از امام سجاد عليه السلام نقل شده است).

4.صدر آيه ۳۴ سوره مباركه آل عمران.

5.صفحه «۴۷۴» چاپ قديم‏

  • نام منبع :
    نقض
    سایر پدیدآورندگان :
    محدث ارموی، میر جلال الدین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 431810
صفحه از 1250
پرینت  ارسال به