باشد...!؟ آن كس كه نصرت و قوّت و مدد كند مصطفى را بر اداىِ رسالت و اظهارِ دعوت و انتشارِ شريعت، با اين ^۱ جماعت كه خذلان كنند او را و انكار كنند بر او، و جفا و اذى‏^۲ كنند او را به ضرب و شتم. و ابوطالب - رضي اللَّه عنه - معلوم است كه اوّل [ او را ]تربيت كرد، و در حالِ بعثت او را نصرت و تقويت كرد، و چون از دنيا بيرون مى‏شد فرزندان و برادرانِ خود را بدين كلمات به نصرتِ محمّد - عليه السلام - وصيّت كرد (شعر):

اُوصي بنصرِ النّبيّ الْخَيْرِ مَشْهدُهُ‏عليّاً ابني و شيخ القوم عبّاسا
و حمزة الأسد الحامي حقيقته‏و جعفراً أن يذودوا دونه النّاسا^۳
كونوا فدىً لكُمُ نفسي و ما ملكت^۴في نَصْرِ أحمد دونَ النّاسِ أتراسا^۵
و مانند اين ابيات و كلمات بسيار است بوطالب را كه در نصرت و محبّتِ اسلام و مصطفى - عليه السلام - گفته است كه دلالت و حجّت است بر صفاىِ ايمان و ثبوتِ اعتقادِ او؛ تا خواجه مجبّر بداند كه او را با كفّارِ مكّه و صناديدِ قريش ^۶برابرى دادن از غايتِ جحود حق و ظهورِ عداوتِ پسرش باشد.
و در ايمانِ ابوطالب اين خبر كفايت است كه از صادق - عليه السلام - روايت كرده‏اند كه گفت: روزى اميرالمؤمنين - عليه السلام - نشسته بود با قومى بسيار؛ يكى برخاست گفت: يا أميرالمؤمنين أنت بالمكان الّذي أنت فيه و أبوك يعذّب بالنّار؟ فقال عليه السلام: «مَه، فضّ اللَّهُ فاكَ والّذي بَعَثَ مُحمّداً بالحقِ‏ّ بَشيراً و نَذيراً^۷لَو شَفَعَ أبي في كلِ‏ّ مذنبٍ على‏ وجهِ الأرضِ لَشفَّعَهُ اللَّهُ فيهِم؛ أبي يعذّبُ بالنّارِ و ابنُهُ قسيمٌ بينَ الجنّةِ و النّار؟».^۸

موضعِ نزاع و مجالِ خلاف است، آن است كه چون شريف نسبىِ رفيعْ‏قدرى مؤمن باشد كه ^۱ به همه خصال نيك‏^۲ بر امثال و اشكال راجح باشد، از علم و تقوا و زهد و امانت و ورع و سبقت در اسلام و انفاقِ مال و قبولِ شرايع و احكام و فضل و شجاعت و سخاوت و تركِ همه منكرات به لزوم عصمت اولى‏تر باشد به مقام و رتبت از مؤمنى دگر كه او را اين خصال حاصل نباشد. و خواجه مجبّر بايد كه اين حجّت را منكر نباشد و اگر كور نيست، از قرآن برخواند و اگر كر نيست از تفسير دانايان‏^۳ بشنود كه وارثِ آدم - عليه السلام - شيث است، چون استحقاق و اهليّت دارد از ايمان و علم و عصمت دونِ دگر فرزندان، و وارثِ نوح سام است دون كنعان، و وارثِ ابراهيمْ اسماعيل است، و وارث يعقوبْ يوسف است، و وارثِ داودْ سليمان است، و وارثِ زكريّا يحيى است و امثال اين كه هست.^۴ و اين انبيا را - عليهم السلام - - هم صحابه بوده‏اند هم ياوران هم خدمتگاران و هم چاكرانِ مؤمن مصلح، و اين كار با وجودِ فرزند و برادر بديشان نرسيد. خواجه مجبّر مى‏بايست كه آن اعتراض بر خداى تعالى كند و بگويد كه: ملك به نسبتْ گبركان دارند نه پيغمبران. پس با وجودِ فرزند و برادرِ مستحقّ، بيگانه را به مجرّدِ مؤمنى نرسد، و از آياتِ ^۵قرآن و اخبارِ رسول - عليه السلام - اين معنى معلوم و مصوّر است.
و تشبيه كردنِ اين طريقت به گبركى، الّا جحودِ محض و انكارِ صرف نباشد، و بلال و سلمان و صهيب و غيرِ ايشان از صحابه همه مؤمن و مقرّ و معترف‏اند. امّا خواجه مجبّر بدين كورى و بى‏توفيقى هست كه شاگرد را از خداوندگار نمى‏شناسد، و فرق از ميانِ تابع و متبوع و امام و مأموم بنداند.
و آنچه جمهورِ قريش را شاهد آورده است و ابوطالب را - رضي اللَّه عنه - در كفر بر ايشان تقدّم ^۶ داده و با وليدِ پليد و بوجهلِ پُر جهل برابر دانسته، چگونه راست