بردند و بنشستند. ^۱ امّا اوّل اظهارِ حقّى و نَصِّىِ او كردند به دليل و حجّت. خواجه پندارد كه اين كارى كوچك است و مذهبى نو، و به گفتِ مُشتى خوارج و نواصب و مبتدع و ضالّ ^۲ حق باطل شود. بحمد اللَّه نه علىِ‏ّ مرتضى مداهنه و تقيّه كرد و نه عبّاس و نه اصحابِ اميرالمؤمنين.
أوّلاً بر نَصِّىِ على، اوّل ^۳ دليلى و گواهى عقلِ عاقلان است كه عاقل داند كه زمانه با ثبوتِ تكليف و جواز خطاى مكلّفان روا نباشد كه از إمامى خالى باشد.
دوم، حجّتِ قرآن است كه آياتِ قرآن بر نصّىِ على - عليه السلام - منزل است.
سيوم، اخبار مصطفى است كه بيان كرده شد.
چهارم، اجماعِ شيعه مُحِقّه است و درين كتاب همه دلايل شرح نتوان داد و انكارِ علىِ‏ّ مرتضى ظاهر است بر امامتِ آن جماعت به خلافِ آن كه ناصبى احمق گويد.
أوّلاً در آن خطبه معروف، ^۴ اوّل اين كلمه مى‏گويد: «أما وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمّصَها ابْنُ أبي قُحافَةَ وَ إنّهُ لَيَعْلَمُ أنَّ مَحَلّي مِنْها مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحى‏»؛ يعنى أبوبكر پيراهنِ خلافت در پوشيد و او داند كه من آسياىِ خلافت را قطبم.
^۵چون نوبت به عمر رسيد مى‏گويد: «فَيا عَجَباً بَيْنا هُوَ يَسْتَقيلُها في حَياتِهِ إذْ عَقَدَها لآخَرَ بَعْدَ وَفاتِهِ». اى عجبا از ميانِ آن كه در حالتِ زندگانى قيله ^۶ مى‏كند

اللَّه لِلظّالِمينَ نارًا أحاطَ بِهِمْ سُرادِقُها ^۱ وَ قالَ: «إنَّ الَّذينَ [ يَأكُلُونَ أمْوالَ الْيَتامى‏ ظُلْماً إِنَّما ]يَأْكُلُونَ فى بُطُونِهِمْ نارًا وَ سَيَصْلَوْنَ سَعيرًا».^۲
چون سخن بدين موضع رسيد، نوحه و غريو و گريه از اهلِ مسجد برخاست و يك‏بار از مسجد بيرون آمدند. بوبكر متحيّر بر منبر بماند. ابو عبيده جرّاح با جماعتى بيامد و ابوبكر را به خانه خود بُرد و تا سه روز فتنه و آشوب بود. روزِ سيوم عثمان بن عفّان با صد مرد، و مغيرة بن شعبه با صد مرد، و مُعاذِ جَبَلْ با صد مردِ مسلّح مستعدّ قتال، شمشيرها كشيده، بيامدند. مصنّفِ كتاب چون دعوىِ تاريخ‏دانى مى‏كند، بايستى كه از اين واقعه بى‏خبر نبودى. و با آن جمعِ انبوه، عمر خطّاب دستِ ابوبكر گرفته، به مسجد آورد و تهديد كرد بر آن جماعت كه پرير ^۳ آن همه حجّت‏ها انگيخته بودند تا ديگرباره خالدِ سعيدِ عاص برخاست و گفت:
يا عُمَرُ اَفَبِأسْيافِكُمْ تهدّدوننا؟ أم بجمعكم تُفَزِّعُونَنا؟ وَ اللَّهِ لَوْلا أَنّي أعْلَمُ أنَّ طاعَة إمامي أوجَبُ مِنْ جِهادِ عَدُوّي إذاً لَضَرَبْتُكُم بِسَيْفي هذا. آنگه گفت: ^۴اِئْذنْ لي يا أَميرَ الْمُؤْمِنينَ في جِهادِ أَعْدائِكِ.
أميرالمؤمنين براىِ مصلحتِ وقت و ابلاغِ حجّت و قربِ موت مصطفى - صلى اللَّه عليه و آله - و خوف از دشمنانِ دين و انديشه طعنِ مشركان و يهود و مجوس و نصارى او را بنشاند و ساكن گردانيد و در آن كار اقتدا به انبيا كرد كه به اوّلِ كار همه ساكنى ^۵ و صبر نمودند. آنگه هر يك ازين بزرگان كه ياد كرده شد، ديگرباره برخاستند و سخنان سخت گفتند كه به ذكرِ همه كتاب مطوّل شود. اگرچه همه حق بود كه گفتند، اميرالمؤمنين - عليه السلام - همه را بنشاند ايشان را. اطاعتِ او واجب بود؛ فرمانش