هر كه از ۱ رسول و امامان و اصحابان ۲ و مؤمنانِ امّت كه رجب و شعبان به روزه باشند، بايد كه روزِ شكّ روزه بگشايند و معلومْ خلافِ اين است كه پيوسته دارند. پس چون روزِ شكّ به نيّتِ شعبان روزه دارند، روا باشد. و تأويلِ خبر برين وجه باشد كه به نيّتِ شكّ روزه نشايد داشتن؛ چنانكه مذهبِ اهل حقّ است. و الحمدُ للَّه ربِّ العالمين.
[ 225 ]
[ آداب صدقه دادن طبق تعاليم شيعه و سخن سيد مرتضى و دفع شبهه ]
آنگه گفته است:
فضيحت پنجاه و هشتم. رافضى بر هيچ درغويشى ۳ رحمت نكند و مرتضى در كتاب المنفرد آورده است كه صدقه به هيچ درغويشى ۴ نشايد دادن، الّا بدان كس كه تولّا به على و يازده معصوم كند.
اما جواب اين شبهت آن است كه خواجه غلط خوانده است. اين فتوى نه در صدقه سنّت است؛ به مذهبِ شيعت به مخالف و مؤالف شايد دادن، بلكه به مخالفانِ اسلام هم روا باشد دادن. امّا زكاةِ واجب، الّا به معتقدانِ حقّ كه عالم و ظاهرسِتْر ۵ باشند و از هفت صنف ۶ يكى باشند، نشايد دادن كه مؤلّفه قلوب ۷ را با غيبتِ امام حكم منسوخ است. ۸پس اگر مرتضى - رحمةُ اللَّه عليه - گفته باشد، در زكاة گفته باشد، نه در صدقه.
1.ع - م - ب: «هر كز». ن: «هر كه را».
2.م - ح - د: «اصحاب».
3.كذا صريحاً در نسخه ع. ليكن م - ب - ن: «درويشى». ح - د: «درويش».
4.م - ب - ن - ح - د: «درويشى».
5.م - ب - ن: «كه عالم و ظاهرتر». ح: «كه طاهر و عالمتر». د: «كه ظاهر و عالمتر». و مراد از متن ظاهرالستر است كه متجاهر به فسق نباشد. و براى حكم مسئله به كتب حديث و فقه رجوع شود.
6.اين كه مصنف رحمه اللَّه عليه اصناف مستحقان زكاة را به «هفت صنف» تعبير كرده، با آن كه به اتفاق مسلمانان هشت صنف است، براى آن است كه صنف «المؤلفة قلوبهم» را در غيبت امام عليه السلام از مستحقان زكاة خارج دانسته است؛ در صورتى كه اين فتوى نيز مخالف دارد؛ چنانكه در كتب فقه بهتفصيل بيان شده است و ما نيز در تعليقه آينده به آن اشاره خواهيم كرد.
7.ع - م - ب: «كه مؤلف قلوب». اين تعبير در حقّ اين صنف از مستحقان زكاة مأخوذ از قرآن مجيد است كه خداى تعالى در سوره مباركه توبه (آيه ۶۰) فرموده: «إنَّما الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكينِ وَ الْعامِلينَ عَلَيْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ» (تا آخر آيه). و براى تحقيقى مختصر در «المؤلفة قلوبهم» رجوع شود به تعليقه ۲۲۰.
8.صفحه «۶۲۰» چاپ قديم