اُمّهات المؤمنين بودند. امّا خواجه مجبّر چون مى‏داند كه «أصلح لنا أزواجنا» از قرآن است، ^۱ بايد كه اين آيتِ دگر بر خواند كه: «عَسى‏ رَبُّهُ إنْ طَلَّقَكُنَّ أنْ يُبْدِلَهُ أزْواجاً خَيْرًا مِنْكُنَّ» (تا آخر آيه ^۲ برخواند) كه هم از قرآن است و روا باشد كه «أصلح لنا أزواجنا» در بعضى زنان مستجاب باشد و در بعضى نه كه نه معصومان‏اند تا شبهت زايل باشد. و فرزندانش خود بعضى ائمّه طاهرين و بعضى سادات بزرگوارند كه ميخ ديده مجبّران و خارجيان‏اند كه مجبّر و خارجى اگر مارِ سياه ببيند بر سينه خود دوستر دارد كه گيسوىِ سياهِ علويان و فاطميان. و ذرّيت هم هستند كه آلوده زلّت و معصيت‏اند، و دعا در بعضى مستجاب است، دون بعضى.
اما حديثِ آنچه گويد: «بدترين خاكى تربتِ رسول است كه بوبكر و عمر آنجا نهاده‏اند»، اين خود نه مذهبِ شيعت است و به مذهبِ خواجه سنّى و مقدّمانش لايق‏تر است؛ ^۳ بدان دليل كه علىِ‏ّ مرتضى روزِ وفاتِ بوبكر و روزِ وفات عمر زنده بود با صلابت و شجاعت. او منع نكرد كه بوبكر و عمر را آنجا دفن كنند. و عبّاس با رفعتِ قدرش و كافّه بنى‏هاشم حاضر بوده‏اند، البتّه خصومتى و منعى نكردند، دليل كند كه راضى باشند بدان مجاورت. امّا آن روز كه حسنِ مجتبى پسر علىِ‏ّ مرتضى فرزندِ فاطمه زهرا با رفعتِ قدر و شرفِ نسب و ظهورِ فضل و عصمت كه بهتر بود به اصل و نسب و علم و عصمت هم از بوبكر و هم از عمر گذشته، ^۴ خواستند تا او را به سرِ تربتِ مصطفى آورند تا عهدى تازه گرداند، در حال عايشه بر استرى سوار شد و مروانِ رانده تيغ بركشيد و همه بنى اميّه با سلاح به خصومتِ حسن بن علىِ مرده آمدند و كينه بدر و اُحُدْ و جمل و صفّين ^۵ تازه كردند؛ تا رها نكند كه جگرگوشه

و گرچه خود از نفسِ رسول باشد. به مجرّدِ مصاحبت بهتر نتوان شدن كه پسرِ نوح اگرچه پيغمبرزاده است، بدتر است، و مؤمنِ آل فرعون اگرچه پيغمبر را نديده است، بهتر است؛ تا خواجه بداند كه به مصاحبت تنها كار راست نشود. و نه مذهبِ خواجه ناصبى رافضىِ سنّى حنيفى، ^۱ چنان است كه بلالِ حبشى بهتر است از بوطالب قُرَشى، و مصاحبت و قربت و قرابتْ بوطالب را بيشتر است؟ تا بدين حجّت دست از آن شبهت بدارد و به مجرّدِ مصاحبتْ خرّم نباشد كه بارى تعالى حكايت مى‏كند از قصّه يوسف - عليه السلام - كه او با جماعتى [ كه با او ] در زندان بودند، گفت: «يا صاحبيِ السّجن»^۲ و معلوم است كه ايشان بر دين و سنّتِ يوسف نبودند، و الّا مصاحبتى مجرّد نبود. و از صحابه رسول آن كه بهتر است، به ايمان و طاعت و متابعت بهتر است، نه به مجرّد مصاحبت. ^۳
اما آنچه گفته است كه «سيّد ^۴ - عليه السلام - گفت: خَيْرُ القُرُونِ قَرْني، ثُمَّ مَنْ يَليهِمْ، وَيَلي مَنْ يَليهِم»، راست است و حقّ است و قول مصطفى است و بدان انكارى نيست؛ بدان شرايط كه بيان كرده شد. و خبرى ديگر كه فرمود كه «طُوبى‏ لِمَنْ يرانى‏» (إلى آخره) راست و حقّ است، امّا به‏تقدير ^۵ كلام چنين باشد كه: آنها كه مرا ديدند و به من ايمان آوردند و بر قولِ من كار كردند و از اهلِ بيتِ من برنگشتند و بر شريعتِ من كار كردند. و آن خبر هم صحيح است كه: «جَنَّبُوا أمواتِكُم جيرانَ السّوء». و بحمد اللَّه جيران و رفيقان و ضجيعانِ وى هر چه بهتر هستند، تا شبهتى نباشد. پس اگر به‏تقديرْ بدى در جوارِ نيكى افتد، نيك را از آن بد چه نقصان باشد.
و اما دعاى «أصلحْ لَنا أزواجَنا و ذُرّيّاتِنا» هم درست است و رسول گفته است ^۶و خوانده، و خداى اجابت كرده، و زنانش بحمد اللَّه مؤمنان و قانتات و