تبلور سنّت نبوى در سيرت ولايى يا آراى صحابى؟ - صفحه 48

خط اصيل اسلام و معرّفى پاسداران سنّت، اهل‌بيت علیهم السلام را فراهم آورد. تربيت شاگردانى برجسته از فريقين، به يادگار گذاشتن صحيفه سجاديه، رساله حقوق و مناسك حج، از خدمات آن امام به حفظ و نشر سنّت است. ۱
صادقين علیهما السلام با بهره‌بردارى از ضعف حكومت اموى و فرصت نزاع اموى، عباسى به پايه‌گذارى حوزه‌اى بى‌مانند پرداختند و موفّق شدند هم در حَضَر (در مسجدالنبى صلی الله علیه و آله، در خانه خود يا خانه ياران و...) و هم در سفر (چون ايّام و مواقف حج) صدها شاگرد را تربيت كنند. تأكيدشان بر بسندگى قرآن و سنّت و عدم نياز به رأى، بهره‌گيرى از ميراث‌هاى بى‌مانند حديثى و احتجاج بدان ۲، مناظره‌هاى متعدّد با منحرفان به ويژه غاليان، موجب تجديد حيات شريعت و از جمله سبب الهام و تصحيح فعاليّت‌هاى دانشمندان مسلمان گرديد، لذا همگان از اين دو امام علیهما السلام به بزرگى ياد مى‌كنند. ۳
برخى سفارشهاى اين دو امام در ارتباط با اهميّت نوشتن، روايت و حفظ حديث، از نقش برجسته اين دو بزرگوار در پاسدارى از سنّت حكايت دارند. ۴
امام كاظم علیه السلام در عصر بازگشت خفقان، به انحاء گوناگون در اداى وظيفه كوشش كرد. تربيت دهها شاگرد و به يادگار گذاشتن چندين كتاب مويد اين ادّعاست. ۵ مبارزه با منحرفان به ويژه اصحاب رأى ۶ از اقدامات اين امام علیه السلام در راستاى پاسدارى از سنّت به حساب مى‌آيد.
از جمله خدمات امام رضا علیه السلام به سنّت، مبارزه بى امان ايشان با منحرفان (زنادقه و غاليان) و افشاگرى در باره آنهاست. ۷

1.رك: حسينى جلالى، ص ۱۴ به بعد

2.صفار، ص ۳۱۹ و ۱۶۲

3.رك: ذهبى، سير اعلام النبلاء، ج ۱۳، ص ۱۲۱ـ۱۱۹؛ حسينى جلالى، ص ۱۵۴ و ۱۶۴؛ معارف، پژوهشى در تاريخ حديث شيعه، ص ۹۵ به بعد

4.رك : برقى، ج ۱، ص ۲۲۷؛ كلينى، ج ۱، ص ۵۱ و ۵۲؛ ذهبى، ميزان الإعتدال، ج ۴، ص ۹۸

5.حسينى جلالى، ص ۱۷۲؛ معارف، تاريخ عمومى حديث، ص ۳۱۱ به بعد

6.كلينى، ج ۱، ص ۵۷

7.رك: طوسى، اختيار معرفه الرجال، ج ۲، ص ۷۵۶ و ج ۲، ص ۵۹۱

صفحه از 67