اين سبك، دنباله سبك قديمترى را كه چند قرن مدّت آن بوده است، گرفته با تصرّفاتى چند از قبيل: ادخال لغات تازه وارد عربى و به كار بستن قانون ترجمه از زبان تازى و تقليدى مختصر از نثر قرن سوم هجرى عرب سبك قديم را با احتياجات جديد تطبيق كردهاند. ۱
نمود ويژگىهاى نثر سامانى در كتاب «نقض»
يك. مطابقت صفت و موصوف
- حاشا چنان كه مذهب مجبّران است كه سينه پاك او بشكافتند تا بشستند از اصلاب طيّبين و ارحام طاهرات به جهان آمد. ۲
دو. كاربرد واژهها و تركيبات فارسى در شكل و معناى كهن آنها
- «زفان» به جاى «زبان»: همه علماى فريقين را معلوم باشد از عفّت نفس و كوتاه زفانى و پاك نفسى. ۳
- «دستورى» به معناى «اجازه و فرمان»: هر چه كردى به دستورى خداى كردى. ۴
- «در شدن» به معناى «داخل شدن»: و موسى تنها به چهل حاجبگاه، در شد. ۵
- «تن زدن» به معناى «ابا كردن»: دخترش به رضاى وى بِبَرند و مىدارند و او تن مىزند. ۶
- «واخود نهادن» به معناى «به خود واگذاشتن»: اين هم از آن دروغهاست كه رافضيان، واخود ها نهند. ۷
- «گوش داشتن» به معناى «هشيار بودن و مواظب بودن»: گوش مىداشتند كه مگر براى نفى تهمت به شهرى از شهرهاى اسلام سر بر كند. ۸
1.سبكشناسى، بهار، ج ۲، ص ۱.
2.نقض، ص ۲.
3.همان، ص ۳۰۰.
4.همان، ص ۲۴۶.
5.همان، ص ۷۶.
6.همان، ص ۲۵۹.
7.همان، ص ۵۳۴.
8.همان، ص ۱۲۷.
