و روایی وصایت امیرالمؤمنین علیه السلام پرداخته _ این گونه است:
محمد بن حسین و غیره، عن سهل، عن محمد بن عیسی و محمد بن یحیی و محمد بن حسین جمیعاً، عن محمد بن سنان، عن اسماعیل بن جابر و عبدالکریم بن عمرو، عن عبدالحمید بن ابی دیلم، عن ابی عبدالله علیه السلام.۱
بررسی این سند، از جهت اشتمال بر «تحویل»۲ از جهت رجالی نیز اهمیت می‌یابد. دو نقطه تحویل در این سند دیده می‌شود و مجموعه احتمالات نقل حدیث را به هشت احتمال می‌رساند. در هر حال، در بررسی سند، محمد بن حسن طائی و محمد بن یحیی العطار _ که در طبقه اول قرار دارند _ و سهل بن زیاد و محمد بن عیسی بن عبید۳ _ که در طبقه دوم جای گرفته‌اند _ قابل اعتماد هستند. سخن در باره محمد بن سنان _ که در طبقه بعد قرار دارد _ سرانجام، پذیرش روایاتش را نتیجه می‌دهد.۴ عبدالکریم بن عمرو بن صالح خثعمی و اسماعیل بن جابر نیز توثیق خاص دارند.۵ تنها نکته باقی‌مانده، عدم توثیق عبدالحمید بن ابی دیلم است که تشیع او ثابت است و طبق نظر برخی از رجالی‌ها روایت ابن ابی عمیر از وی به وثاقت او اشعار دارد.۶ در نهایت، نمی‌توان از این روایت به سادگی عبور نمود و آن را کنار نهاد. در باره روایت چهارم همین باب _ که سندش عبارت است از «علی بن ابراهیم، عن ابیه و صالح بن سندی، عن جعفر بن بشیر، عن یحیی بن معمر عطار، عن بشیر دهان، عن ابی عبدالله»۷ _ باید گفت: به غیر از علی بن ابراهیم و پدرش که موثق هستند، صالح بن سندی با تحویل و ضمیمه نسبت قبول به روایاتش، قابل چشم پوشی است.۸ جعفر بن بشیر توثیق خاص دارد۹ و حُسن و مدح بشیر دهان نیز به گونه‌ای قابل استفاده است،۱۰ اما سکوت صاحبان رجال در باره یحیی بن معمر
1.. الکافی، ج۱، ص۲۹۳، ح۳.
2.. تحویل در لغت به معنای جابه جایی از نقطه‌ای به نقطه دیگر است و در آن دگرگونی از حالت قبلی لحاظ می‌شود. در اصطلاح محدثان تحویل به معنای انتقال از اِسنادی به اسنادی دیگر است. توضیح، آن که اگر یک حدیث دو سند یا بیشتر داشته باشد، همگی در یک سند آورده می‌شود و به تحویل و انتقال یکی به دیگری اشاره می‌شود. (ر.ک: مجمع البحرین، ج۵، ص۳۶۰؛ النهایة فی غریب الحدیث، ج۴، ص۱۶۸۰؛ مستدرکات مقباس الهدایة، ص ۲۶۷).
3.. رجال الطوسی، ص ۳۸۷، شماره ۵۶۹۹؛ رجال النجاشی، ص۳۳۳، شماره ۸۹۶.
4.. معجم رجال الحدیث، ج۱۶، ص۱۵۱، شماره۱۰۹۱۱.
5.. رجال الطوسی، ص۱۲۴، شماره ۱۲۴۶؛ رجال النجاشی، ص۲۴۵، شماره ۶۴۵.
6.. معجم رجال الحدیث، ج۹، ص۲۷۰، شماره ۶۲۶۲.
7.. الکافی، ج۱، ص۲۹۶.
8.. الفوائد الحائریة،۲۳۱؛ معجم رجال الحدیث، ج۹، ص۶۹، شماره۵۸۱۴.
9.. رجال النجاشی، ص۱۱۹، شماره ۳۰۴.
10.. مستدرکات علم الرجال، ج۲، ص۳۹، شماره ۲۱۶۱.
