الف باب علم و آگاهی ویژه

1.. الخصال، ج۲، ص۶۵۱.

2.. الکافی، ج۱، ص۲۹۶ و ۲۹۷؛ بصائر الدرجات، ص ۳۱۳، ح۱ و ح۲ و ح۳؛ الخصال، ج ۲، ص۶۴۳، ح۲۱؛ ج ۲، ص۶۵۲ و ۶۴۹ و ۶۴۷.

3.. ملاصدرا با استناد به روایت الف باب، علم و آگاهی‌های امام را اجتهادی و سمعی نمی‏داند، بلکه بر این باور است که دانش ایشان کشفیِ لدنی است و بر قلب امام افاضه می‌شود. وی معتقد است که مراد از تعلیم پیامبر (علمنی رسول الله...) ایجاد علم نیست، بلکه مقصود از آن آماده سازی نفس و روح حضرت برای کیفیت سلوک و استعداد یافتن پذیرش غیب است. صدرالمتألهین با توجه دادن به مجهول بودن صیغه فعل «اعطی» در روایت نبوی «اعطیت جوامع الکلم و اعطی علی جوامع العلم » معتقد است معطی علم، بر این اساس، پیامبر نبوده است، بلکه همانی که جوامع الکلم را به پیامبر اعطا نموده، همو جوامع العلم را به علی داده است؛ یعنی حق سبحانه (ر.ک: شرح اصول الکافی، ج۲، ص۳۲۰). وی همچنین با توجه به تقسیم علم امام در روایات به ماضی، غابر و حادث، علم ماضی را (علمی که پیش‌تر برای امام حاصل شده است) به دو گونه تقسیم می‌کند: ۱. علمی که پیامبر به تفسیر آن هم پرداخته است؛ ۲. علمی که امام به عقل دارای عصمت به تفسیر آن می‌پردازد. آن‌گاه برای گونه دوم به روایت الف باب استشهاد می‌نماید( همان، ج۱، ص۱۵۶). عبارت «عقلته» از امیرالمومنین، پس از این تحدیث _ که در برخی از روایات مطرح شده است _ می‌تواند مؤیدی بر این گفتار باشد (ر.ک: الخصال، ج۲، ص۴۴۳، ح۲۳).