پژوهشی در روایات «ألفِ باب» - صفحه 168

است؛ مانند این روایت:
قال علی علیه السلام: حدثنی بالف حدیث یفتح کل حدیث الف حدیث حتی عرقت و عرق رسول الله صلی الله علیه وآله ، فسأل علیّ عرقه و سأل علیه عرقی؛۱
رسول خدا صلی الله علیه وآله به من هزار حدیث فرمود که هر یک، هزار سخن را باز و روشن می‌نماید، تا آن که من و رسول خدا صلی الله علیه وآله عرق کردیم و عرق ایشان بر من و عرق من بر ایشان جاری شد.
دیگر آن که بعد از پایان پذیرفتن این انتقال و فراگیری دانش، افرادی از محتوای این گفت و شنود سؤال نمودند، حضرت امیر علیه السلام فرمودند: «حدثنی بالف باب من العلم، یفتح کل باب الی الف باب».۲ این در حالی است که گفت و گوی عادی و خارج از محدوده عصمت در باره چنین امر عظیمی با این ویژگی‌ها بدون شک به ساعت‌ها بلکه سال‌ها زمان نیاز دارد، و اخذ و دریافت تمام آنها نیز امر ساده و عادی نیست.
و نیز در روایات بیان گردیده که کسی به چنین علم گسترده‌ای آگاه و عالم نیست۳ و این که حضرت امیر علیه السلام می‌فرماید اجازه اطلاع دادن و بیان آن را به دیگران ندارد و نام آن علم را، سرّ رسول الله صلی الله علیه وآله می‌نهند: «فلم اکن لأطلعکما علی سر رسول الله صلی الله علیه وآله ».۴
بر این ویژگی در دوره‌های بعد، ائمه علیهم السلام استناد و استدلال کرده‌اند. واقدی می گوید که هشام بن عبدالملک بن مروان در مراسم حج از امام باقر علیه السلام در حالی که درصدد انکار فضائل ائمه علیهم السلام بود، می‌پرسد: آیا ما و شما همگی فرزندان عبد مناف نیستیم و یک ن‍َسَب واحد نداریم؟ حضرت با تأیید این مطلب می‌فرماید: اما خداوند بزرگ، مکنون سرّش و خالص علمش را تنها به ما اختصاص داده است. هشام می‌گوید: چگونه شما وارث آن امری شدید که دیگران از آن محروم شدند؛ در حالی که پیامبر برای تمامی مردم مبعوث شده بود و چگونه شما از این علم بهره‌مند شدید؛ در حالی که محمد خاتم پیامبران بوده و شما که نبی و پیامبر نیستید؟ حضرت در تبیین این موضوع، آیات قرآن را شاهد بر وجود این‌گونه علم دانسته و می‌فرماید: از آیه «لاَ تُحَرِّکْ بِهِ لِسَانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ؛‌۵ زبانت را زود به حرکت در نیاور تا

1.. الخصال، ج۲، ص۶۴۳، ح۲۱؛ بصائر الدرجات، ص۳۱۳، ح۱ و ۲.

2.. الکافی، ج۸، ص۱۴۶؛ بصائر الدرجات، ص۳۱۳، ح۱، ۲ و ح۳؛ بصائر الدرجات، ص۳۰۴، ح۸؛الخصال، ج۲، ص۶۴۳، ح۲۱؛ الخصال، ج۲، ص۶۴۷؛ ر.ک: المناقب، ج۱، ص۲۳۷؛ روضة الواعظین، ج۱، ص۷۵.

3.. الخصال، ج۲، ص۶۴۸، ح۳۷.

4.. بصائر الدرجات، ص۳۰۸، ح۶.

5.. سوره قیامت، آیه۱۶.

صفحه از 179