در خواندن شتابزدگی به خرج دهی»چنین مطلبی را می‌گویم. آنچه پیامبر آشکار فرموده، برای همه مردم است، اما آنچه که زبانش را به آن تحریک ننمود، خداوند امر فرمود که آن را تنها به ما اختصاص دهد. از همین رو بود که در میان تمامی صحابی علی با او نجوا می نمود و خداوند آیه «وَ تَعِیَهَا أُذُنٌ وَاعِیَةٌ؛^۱ و گوش‌های شنوا آن را نگه دارد»، را نازل کرد. و پیامبر صلی الله علیه وآله از میان همه اصحابش به علی فرمود: یا علی، از خدا خواسته‌ام این گوش را، اذن و گوش تو قرار دهد. سپس امام باقر علیه السلام منشأ و ریشه‌های آگاهی امام علی علیه السلام را مطابق آیات تبیین نموده و می‌فرماید: از همین رو بود که علی در کوفه فرمود: «علمنی رسول الله الف باب من العلم ینفتح من کل باب الف باب». این همان مکنون علم الهی بود که پیامبر به آن مختص شده بود و پیامبر آن را مخصوص علی قرار داد و همین علم به ما رسیده است و ما آن را به ارث برده‌ایم نه قوم ما....^۲

محتوای الف باب و موضوعات کلی آن

در برخی از روایات تفصیل بیشتری نسبت به الف باب بیان شده و به کلیاتی از محتویات متعدد این دانش پرداخته‌اند و نام برخی آثار کلی این تعلیم و تحدیث را بیان شده است. بازخوانی این محتوا هم به شناخت اصل این میراث و هم به جایگاه آن در میان سایر میراث علمی و الهی ائمه می‌انجامد.
روایت اصبغ بن نباته از امیرالمؤمنین علیه السلام دلالت می‌کند ابواب تعلیمی به ایشان توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله ، شامل حلال و حرام‌های الهی و ‌آگاهی‌هایی نسبت به گذشته و آینده است؛ هر چند باید اذعان نمود _ همچنان که گذشت _ بر طبق روایات، تعلیمات پیامبر صلی الله علیه وآله به امام علی علیه السلام، منحصر به این امور نبوده است. اصبغ می‌گوید: از حضرت امیر علیه السلام شنیدم:
انّ رسول الله صلی الله علیه وآله علمنی الف باب من الحلال و الحرام، و مما كان و مما یكون الی یوم القیامة كل باب منها یفتح الف باب فذلك الف الف باب حتی علمت علم المنایا و البلایا و فصل الخطاب؛³
رسول خدا صلی الله علیه وآله به من هزار باب از حلال و حرام و دانش گذشته و آینده تا روز قیامت را آموخت. از هر یک از باب‌ها هزار در دیگر باز می‌شود. پس آن هزار هزار باب است، تا آن که علم منایا و بلایا(مرگ و مصیبت ها) و فصل الخطاب(علم