يكى از مضامين عرفانى كه در پاره اى منابع حديثى منقول است و گوياى همين نكته پيش گفته است، روايتى است معروف به حديث حقيقت كه كميل بن زياد نخعى آن را از اميرمؤمنان عليه السلامروايت كرده است. در اين روايت كميل ابتدا از حقيقت مى پرسد و حضرت على از پاسخ سر بازمى زند و با اصرار كميل رشحه هايى از حقيقت را باز مى نمايد.
اين حديث مورد شرح و تفسير بسيار قرار گرفته است . در اينجا به تصحيح و ارائه يكى از آن شروح مى پردازيم.