آن ، چنانچه علماء اماميه ـ رضوان الله تعالى عليهم ـ بر آن رفتند ، و به جهت صحبت اجانب در مجالس و محافل ، مطلب واضحى را نظرى نموده و به قول بعضى از مصنّفين كه نه كتابش را نزد نقّادان فن ، وقعى و نه به قولش اعتنايى است ، اعتماد كرده ، به خيال ترجيح افتادند . اين احقر ، در زاويه خمول ، حيران و متعجّب كه كارِ خرابى اوضاع علم و ضعف علماء اعلام به كجا رسيده ، قولى كه نه مستندش صحيح به طريق فريقين و نه تطبيقش ممكن به قواعد حسابيه ، چنانچه خواهد آمد ، در مقابل قول ديگر كه فقها و محدّثين و قدما و متأخّرين بر آن اند و بر طبق آن ، از ائمه هدى عليهم السلام اخبار رسيده ، ذكر شود ، چه رسد به مقام ترجيح و تقديم . و مقام اين ذرّه بى مقدار اگرچه پست تر از آن است كه نامش در سلك اهل دانش برده شود و در دفتر اهل علم ، به شمار آيد و صحيح را از سقيم تميز دهد و حق را از باطل جدا نمايد ، ليكن حسب الأمر يكى از علماء اعلام م ^۱ كه اطاعتش لازم و امتثال امرش متحتّم بود ، ناچار در مقام رفع اين توهّم برآمده ، اين رساله را نوشتم و نام آن را «ميزان السماء در تعيين مولد خاتم الأنبياء صلى الله عليه و آله» گذاشتم و به جهت كمى [كتب] اسباب و تنگىِ وقت و پريشانىِ حواس ، معذرت خواسته كه ناظرين ، چشم از لغزش و خطا كه در آن بينند ، پوشند ، و ما توضيح فساد قول اوّل و صحّت قول ثانى را در ضمن چند فصل بيان مى كنيم و از مالك ازمّه امور عباد ، امام عصر ـ عجّل الله تعالى فرجه ـ استمداد جسته مى گوييم :
فصل
بر اهل دانش پوشيده نيست كه در عصر حضرت ختمى مآب صلى الله عليه و آله و عهد خلفاء اربعه ، رسم تأليف و تصنيف و ضبط احكام و سنن و آداب شريعت كه