سهولت الفاظ آن به اين حال ضبط نكردند و اين همه اختلاف در او كردند. مالك و داوود و شافعى ، در يك قولش فصول اقامه را ده كلمه مى دانند و اوزاعى و احمد و اسحاق و ابو ثور و عروه و حسن بصرى و زُهَرى و مكحول و شافعى ، در قول ديگر ، يازده كلمه دانند . ابو يوسف ، تكبير را در اوّل اذان ، دو مرتبه گفته و تماماً «تهليل» را در آخر اذان ، يك مرتبه گويند و «حىّ على خيرالعمل» را نگويند و غير از اين ، باز اختلافاتى است كه مقام ذكرش نيست.
فصل
در توضيح اشكالى كه برهان الدين شافعى در سيره اشاره به آن كرد و در جواب ، به مسامحه گذراند و آن اين است كه اكثر علماء فريقين ، در سياق تاريخ ولادت آن جناب صلى الله عليه و آله ذكر كردند كه حمل آمنه به آن جناب ، در ايّام تشريق بود در منا ، نزد جَمَره وسطاى ، و به اجماع اماميه و اشهر نزد اهل سنّت ، چنانچه گذشت ، ولادت در ربيع الأول بود. اين ربيع ، اگر ربيع همان سال است ، مدّت حملْ سه ماه باشد ، و اگر ربيع سال بعد از آن باشد ، زمان مكثْ پانزده ماه شود و در نزد اماميه ،مدت حمل از شش ماه و كمتر و از يك سال بيشتر نشود ، و اهل سنّت ، از اين اشكال آسوده اند ؛ چه ، ايشان تا چهار سال هم تجويز كنند كه طفل در شكم مادر بماند و اصحاب ما از آن ، چند جواب دادند:
اوّل التزام به يكى از آن دو شق و بودن آن از خصايص و خوارق عادات آن حضرت ، چنانچه شيخ حسين بن عبد الصمد ، در وصول الأخيار ^۱ از بعضى نقل كردند و شيخ طريحى در مجمع البحرين ^۲ احتمال داده.