ديوان حضرت امام سجاد(ع)
امام سجاد چهارمين معصوميست که پس از امير مومنان، صاحب ديوان شعر است. مطالعه و تامل در شعر زينت عبادت کنندگان نشان ميدهد که آن حضرت در زمان و شرايط خاصي که نبرد آشکارا با امويان را به مصلحت جامعه اسلامي نميدانست
ديوان حضرت امام سجاد(ع)
به کوشش: ماجدبن احمد العطيه
ترجمه: آفرين زارع
انتشارات: چاپ و نشر بين الملل
امام سجاد چهارمين معصوميست که پس از امير مومنان، صاحب ديوان شعر است. مطالعه و تامل در شعر زينت عبادت کنندگان نشان ميدهد که آن حضرت در زمان و شرايط خاصي که نبرد آشکارا با امويان را به مصلحت جامعه اسلامي نميدانست و از سوي ديگر فقر شديد فرهنگي و ميل به تجمل گرايي و ثروت اندوزي را در تودهي مردم مشاهده مي نمود با سلاح نيايش و دعا از يک سو و سلاح شعر از ديگر سو به مبارزهي غيرمستقيم با حاکمان ظالم برخاست و در صدد برآمد بدين وسيله به جامعهي مسلمانان غناي فرهنگي ببخشد.
ديوان شعر امام سجاد – درود خدا بر او باد – بازتابي از صحيفهي ايشان است که در آن، اصول عقايد اسلامي، مباني فضايل اخلاقي، نکات عرفاني، مضامين سياسي و اجتماعي و مفاهيم بديع معنوي به چشم ميخورد و در يک جمله ميتوان گفت کتاب خودسازي، تهذيب نفس و رشد و کمال روحي به شمار ميرود.
و چنانچه در مقدمه مترجم آمده است از آنجا که شعر و جنبههاي هنري آن تاثيري شگرف و انکارناشدني بر جان و روان آدمي دارد و ترجمهي اين اشعار زيبا، رسا و کارآ به زبانهاي گوناگون ميتواند فايدهي آن را فراگيرتر سازد و بر معرفت و محبت شيفتگان پيامبر رحمت و خاندان پاکش بيفزايد و از سوي ديگر اين اشعار ويژهي طبقهي خاصي از مردم نيست، بلکه اقشار مختلف ميتوانند از آن بهرهمند گردند، به ترجمهي فارسي اشعار پرداخته شد، باشد که گوشهاي از محاسن کلام آن امام همام را به جلوه کشد تا در پيروي از رهنمودهاي گوهربارشان و پيمودن راه هدايت و سعادت موثر افتد.
در توضيح شيوهي ترجمه ذکر نکتههاي زير ضروريست:
۱- نسخهاي که براساس آن اشعار ترجمه شده به کوشش جناب آقاي ماجد بن احمد العطيه گردآوري و در موسسه النور المطبوعات بيروت به چاپ رسيده است.
۲- در مورد صحت نسبت ديوان به چهارمين امام، گردآورندهي اشعار مطالبي آورده است که در ترجمهي مقدمهي ايشان توضيح داده شد بنابراين نيازي به تکرار آن در اينجا نيست.
۳- پس از جستجو و پرسش از اهل فن، دريافتم که تاکنون ترجمهاي از ديوان شعر امام سجاد(ع) ارائه نشد و اين ترجمه اولين گام است.
۴- به دليل پرهيز از ذکر مطالب تخصصي، از توضيح و ترجمهي مفاهيم واژههاي عربي در پاورقي، خودداري شده است.
۵- گردآورندهي محترم اشعار، با مراجعه به نسخههاي مختلف، تفاوت نسخهها را در پاورقي درج کرده است که به دليل روشني و سادگي عبارتها، نيازي به ترجمه احساس نشد.
۶- به منظور سهولت در امر قرائت که تاثير مستقيم در فهم معنا دارد، ابيات اعراب گذاري شد.
۷- به منظور بهره برداري هرچه بهتر و ورود به معاني دقيق و بديع اشعار و نماياندن درون مايههاي غني آن تلاش شد تا اشعار براساس محتوا، موضوع بندي شود.
در روش پژوهش اين ديوان آمده است:
از روش تلفيق بين نسخهها پيروي کرديم، زيرا چيزي مناسب با اينکه به عنوان اصلي در نسخههاي مورد اعتماد باشد نيافتيم، پس به تقطيع متن و آراستن آن به آنچه با ذوق شعري همخواني دارد پرداختيم. پس از آن نسخهها را با هم مقايسه کرديم و در پاورقي به تفاوت بين آنها اشاره نموديم. هرچه در منابع يافتيم همراه با ذکر مناسبت اگر بود آورديم. براي توضيح به خواننده و به منظور دستيابي آسان به پاورقي، هرچه بيت را در آکولاد (پرانتز) شماره گذاري کرديم.
گفتني است، کتاب ديوان حضرت امام سجاد(ع) به کوشش ماجدبن احمد العطيه و ترجمه آفرين زارع با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه و قيمت ۳۲۰۰۰ ريال از سوي انتشارات چاپ و نشر بين الملل منتشر و راهي بازار نشر کتاب شده است.