زندگانی علی بن الحسین(ع)

زندگی نامه امام سجاد(ع)

نویسنده مطالب این کتاب را به چند بخش تقسیم کرده است. وی در بخش اول پس از گزارشی از وضع تدریس اصول عقاید در مکتب خانه های قدیم و نارسایی در شناساندن مقام امامت، درباره ی لقب های امام سجاد(ع) و نام هایی که برای مادر آن حضرت نوشته اند توضیحاتی داده است.

وی پس از نقد روایاتی که شهر بانو را مادر امام سجاد(ع) می دانند، داستان مربوط به شهربانو، اسارت او به دست مسلمانان و ازدواجش با امام حسین(ع) را مورد تردید قرار داده و با استفاده از شواهد و قراین تاریخی و عقلی، آن را قابل خدشه دانسته است. وی سپس در باره ی تولد امام سجاد(ع) و سال ولادت ایشان مطالب و روایاتی آورده، روایت مربوط به تولد آن حضرت در قبل از سال های ۴۷ یا ۴۸ هجری را با توجه به قراین موجود، نادرست شمرده است؛ البته نظر مشهور، تولد آن حضرت را در سال های ۳۷ و ۳۸ می داند. نگارنده در بخش دیگر در باره ی وضع سرزمین های اسلامی در دوران نوجوانی امام سجاد(ع)، گروه های مذهبی سیاسی، دشمنی عراقی و شامی و ریشه ی آن مطالبی بیان نموده و به نامه نگاری عراقیان به امام حسین(ع) اشاره کرده است.

نویسنده سپس حرکت امام حسین(ع) از حجاز به عراق را ذکر کرده، با اشاره به همراهی امام سجاد(ع) با این کاروان، از وقایع روز عاشورای سال ۶۱ هجری. یاد کرده است؛ وی سپس از ورود امام سجاد(ع) به کوفه و کاخ ابن زیاد و گفتگوهای آن حضرت و حضرت زینب(س) با ابن زیاد سخن گفته روایات راجع به حضور امام سجاد(ع) در کوفه را نیز نقد کرده است. در بخش دیگرحرکت امام سجاد(ع) به همراه کاروان اسیران به طرف مدینه ترسیم شده، درباره ی موضوعاتی چون: نقد شعرهای منسوب به امام چهارم، تحلیلی از روحیه ی مردم شام، پندار آنان در مورد اسیران، گفتگوی مرد شامی با امام سجاد(ع) گفتگوی یزید با امام و بعضی از اسیران، خطبه ی امام در مسجد دمشق، انعکاس حادثه ی کربلا در کوفه، تحلیلی از زندگانی یزید، ناراضی برگشتن نمایندگان مدینه، شورش در مدینه، درگیری در حرّه و اقم، قتل عام در مدینه، موقعیت امام چهارم در روزهای آشوب، رفتار مسلم بن عقبه با امام سجاد(ع)، نقد نوشته ی تاریخ نویسان و بسیاری مطالب دیگر سخن به میان آمده است. وی سپس با اشاره به فضایل اخلاقی ورفتار های کریمانه ی امام سجاد(ع) و تربیت عملی ایشان در اجتماع آن روز، بخشش، بردباری در برابر ناملایمات و فضایل دیگر آن حضرت را مطرح کرده است.

در بخش های پایانی کتاب، نویسنده پاره ای از گفتار های کوتاه امام سجاد(ع) را آورده ضمن توضیحاتی در باره ی رساله ی حقوق امام سجاد(ع) و شرح دهندگان این رساله، با یاد آوری صحیفه ی سجادیه امام سجاد(ع)، بحثی درباره ی آن مطرح کرده است. نویسنده در آخرین بخش کتاب، با اشاره به رحلت امام سجاد(ع) اختلاف نقل ها در این باره را ذکر کرده از فرزندان امام سجاد(ع) نیز یاد کرده است. نویسنده در بسیاری از بخش های این کتاب تلاش کرده روایات ونقل های تاریخی را با استفاده از شواهد و قراین، مورد تحلیل و نقد و بررسی قرار داده نظر درست را ارائه نماید. این کتاب از فهرست نام اشخاص، کتابها و نام شهرها برخوردار است.