البتّه در اين حديث قتل او سبب اشك شمرده نشده؛ بلكه خود آن حضرت را سبب و مايه اشك هر مؤمنى مى شمارد. يعنى خداى متعال در عالَم تكوين ، و يا در اعمّ از تكوين و پاداش مترتّب بر تشريع ، براى وجود و ياد كرد او تأثيرى در ضمير مؤمنان نهاد كه با يادش عواطف منعطف و اشك ها روان مى گردند و...
برخى روايات وارده در گريه انبياى الهى از شنيدن نام آن حضرت، از شواهد اين سخن هستند.

توضيح دو نكته

حديث «قتيل العَبْرة» و راز تشريع مكتب گريه

در كنار عنصر براهين و بيّنات دينى كه تأمين كننده دستگاه عقل و انديشه انسان ها است، دستگاه قلب و عواطف بشرى نيز نياز به تأمين دارد. از اين رو، رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلمگريه بر حمزه سيّد الشهداء را پى نهاد و سپس اين اساس با اِخبار از شهادت سيّد مظلومان و تحقّق آن خبر جان سوز تكميل گرديد؛ تا اين محور عواطف پاك بشرى پيوسته وجدان و عواطف انسان ها را جذب و متوجّه راز و رمز شهادت سيّد الشهداء عليه السلام و مرام او نمايد و عقل و قلبْ و انديشه و عواطف را به سوى يك حقيقت سوق دهد و بر آن پايدار سازد.
اساسا آفريدگار حكيم مردمان را با ويژگى هايى آفريده كه دل و وجدان، يعنى مركز عواطف آنان نسبت به مظلومان منعطف مى شود و به سوى آنان گرايش مى يابند. ^۱ هر چه پيراستگى و معصوميت آن مظلوم بيشتر و بهره مندى او از فضايل و ارزش هاى متعالى فزون تر باشد؛ انعطاف و گرايش انسان ها به سويش بيشتر و ياد او در خاطره ها و عواطف پايدارتر خواهد بود.

راز فزونى تأكيد بر سوگ سيّد الشهداء عليه السلام

از همين رو، مى بينيم كه حكايت هيچ مظلومى، همانند حديث مظلوميت امام حسين عليه السلام در طول تاريخ عواطف پاك بشرى را به جوشش در نياورده است. اين كانون حيات و بيدارى، وجدان و عواطف را به سرعت جذب نموده، متوجّه مكتب توحيد و شريعت جاودانه محمّدى صلى الله عليه و آله وسلممى نمايد.
درست به همين جهت است كه به رغم افضليت غير قابل ترديد رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم ، زيارت سيّد الشهداء عليه السلام و گريه بر سوگ و مظلوميت او از زيارت و سوگوارى بر ساير معصومان عليهم السلام بيشتر مورد عنايت و تأكيد قرار گرفته است.

كتابنامه

- اسباب اختلاف الحديث، محمّد احسانى فر لنگرودى ، قم : مؤسّسه دار الحديث .
- اعلام الدين ، حسن بن محمّد ديلمي، قم :آل البيت عليهم السلام .