تحليلي درباره احاديث غيبت در كتاب الغيبة نعماني - صفحه 214

نعمانى بعد از نقل اين حديث از ابن عقده، سندى را نيز براى آن از كلينى مى آورد، اما متن موجود در الكافى اندكى با آن متفاوت است. ۱
شيخ صدوق نيز آن را با سند خود با اختلافى اندك ذكر كرده است. ۲

۰.ج. عبداللّه بن سنان مى گويد:من و پدرم خدمت امام صادق عليه السلام رسيديم. حضرت فرمودند:
چه گونه خواهيد بود هنگامى كه در حالتى قرار بگيريد كه نه امامى مى بينيد كه هدايت شويد و نه عَلَمى ديده مى شود؟ پس از آن سرگردانى نجات نمى يابد، مگر كسى كه با دعاى غريق خداوند را بخواند. پدرم گفت: به خدا قسم اين است بلا؛ پس در آن هنگام چه كنيم؟ حضرت فرمودند: چون چنين شود، به آنچه در دستانتان است متمسك شويد تا امر برايتان روشن گردد. ۳

علاوه بر نعمانى، شيخ صدوق نيز اين حديث را با اختلافى اندك و با اضافاتى روايت كرده است. ۴ طبرسى، ۵ سيد بن طاووس ۶ و سيد بهاء الدين نيلى ۷ و نباطى ۸ نيز آن را ذكر كرده اند.
سه روايت ديگر نيز شبيه به همين مضامين كه حاكى از فشارها بر شيعه در فقدان امامشان و طريقه برون رفت از مشكلات اعتقادى است، توسط نعمانى از راويان مختلف ذكر شده است. ۹

۰.د. يمان تمّار از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه حضرت فرمودند:همانا براى صاحب اين امر غيبتى است. كسى كه دينش را در غيبت نگهدارى مى كند، مانند كسى است كه خار درخت قتاد را خلاف جهتش با دست مى كند. حضرت سكوت كردند و سپس فرمودند: همانا براى صاحب اين امر غيبتى است. بايد بنده تقواى الهى پيش كشد و متمسّك به دينش باشد. ۱۰

نعمانى پس از نقل اين حديث از محمد بن همام، سندى را نيز براى آن از كلينى نقل مى كند. ۱۱
شيخ صدوق اين حديث را با دو سند مختلف، ۱۲ شيخ طوسى با سند خود، ۱۳ و ابوالصلاح حلبى

1.همان، ص۱۵۸، ح۳؛ الكافى، ج۱، ص۳۴۲، ح۲۸.

2.كمال الدين، ج۲، ص۳۴۸، ح۳۷.

3.الغيبة، ص۱۵۹، ح۴.

4.كمال الدين، ج۲، ص۳۵۱، ح۵۰ .

5.اعلام الورى باعلام الهدى، ص۴۳۲.

6.مهج الدعوات، ص۳۳۲.

7.منتخب الانوار المضيئة، ص۸۰.

8.الصراط المستقيم الى مستحقّى التقديم، ج۲، ص۲۲۸.

9.الغيبة، ص۱۵۹ ـ ۱۶۰، ح۶ ـ ۸ .

10.همان، ص۱۶۹، ح۱۱.

11.همان، ص۱۶۹، ح۱۱؛ الكافى، ج۱، ص۳۳۵، ح۱.

12.كمال الدين، ج۲، ص۳۴۳، ح۲۵.

13.الغيبة (طوسى)، ص۴۵۵.

صفحه از 218