بدان پايه بود كه به گفته مرحوم شيخ حر عاملى، پيشنيان شيعه اثنى عشرى كه با امامان(ع) معاصر بودند بيش از شش هزار و ششصد نوشته كه در كتب رجال مذكور است ـ شامل احاديث اهل بيت(ع) ـ را تصنيف كردند. ^۱
از اين تعداد چهار صد مجموعه حديثى (اصول اربعمأه) كه زيربنا و دستمايه اصلى مؤلفان جوامع حديثى معروف است. از امتيازى خاص برخوردار است. محدّثان شيعه با استفاده از همان اصول اوّليه كتابهاى حديثى بزرگ و جامعى را تدوين كردند. ^۲

رجال حديث

پس از تدوين حديث و افزوده شدن بر رجال حديث از يك سو و راه يافتن آفت زيانبار جعل و وضع در احاديث از سوى ديگر، احتياج مبرمى به شناخت رجال حديث پيدا شد. رجال، علمى دامنه دار است كه حالات و اوصاف راويان حديث را جرح و تعديل و نقد و بررسى مى كند تا ميزان عدالت و وثاقت يا فسق و دروغگويى آنها مشخص گردد.
علم رجال از شاخه هاى رواية الحديث است كه خود بخشى از علم الحديث به معناى عام آن به حساب مى آيد. ^۳
آية الله سيد على خامنه اى مى نويسد:
تدوين كتب رجالى به معناى مصطلح يعنى آنچه مربوط است به ذكر حالات روايان حديث از لحاظ صفاتى كه در ردّ و قبول خبر آنان مؤثر مى تواند بود، به گمان قوى از نيمه اوّل قرن دوم يعنى از روزگار رواج حديث آغاز شده است. شايد با قاطعيت بتوان گفت كه انگيزه اصلى براى پيدايش اين فن و تدوين