گشوده است و سختي عذاب خويش را از آنان بر طرف فرموده است. شريف رضي در شرح سخن امام گفت: امّا گفته امام (کل مؤمن نومة) از آن گمنام اندکش را مقصود دارد و مساييح جمع سياح است و آن کسي است که ميان مردمان، فساد انگيزد و سخن‌چيني کند و مذاييع جمع مذياع است و آن کسي است که چون زشتي را شنود، آن را در ميان مردم پخش کند. عن الازدي قال: قال ابوعبدالله(: إنّ من اغبط اوليائي عندي عبد مؤمن ذوحظ من صلاح، و احسن عبادة ربه، و عبد الله في سريره، و کان غامضاً في الناس، فلم يشر اليه بالاصابع و کان رزقه کفافاً فصبر عليه، تعجلت به المنية فقل تراثه و قلت بواکيه؛ 1 امام صادق( فرمود: رشک‌انگيزترين دوستانم نزد من بنده‌اي مؤمن است که از صلاح و خوبي بهره‌مند است؛ خوب پروردگارش را عبادت مي‌کند و در نهاني خدا را مي‌پرستد و ميان مردم گمنام به سر برد و انگشت‌نما نباشد؛ روزي او به اندازه رفع حاجات است و بر آن صبر کند و زود مرگش فرا رسد و ارث او اندک باشد و نوحه‌گر بر او کم باشد.
سفيان ثوري گويد از امام جعفر صادق( شنيدم که مي‌فرمود:
عزت السلامة، حتي لقد خفي مطلبها فان يکن في شيء فيوشک ان يکون في الخمول؛ 2 سلامت چندان کمياب است که راه جستن آن پوشيده و ناپيداست و اگر سلامت در چيزي باشد، تقريباً در گمنامي است.
اميرمؤمنان درباره گمنامي سخنان دقيقي دارد. مي‌فرمايد:
کثرة المعارف محنة و کثرة خلطة الناس فتنة؛ 3 دانسته بسيار ماية رنج و محنت است و آميزش بسيار با مردم موجب فتنه.
يعني شهرت يافتن در ميان مردم انسان را به رنج‌هاي بسياري مي‌کشاند و اختلاط شديد با مردم انسان را به سوي فتنه‌هاي زيادي سوق مي‌دهد.
عن رسول‌الله(: ربّ ذي طمرين لا يؤبه له، لو أقسم علي الله لأبرّه؛ 4 رسول خدا( فرمود: چه بسا يک لاقباي ژنده‌پوشي که کسي به او اعتنا نمي‌کند، اما خدا را سوگند دهد، خدا سوگندش را بپذيرد.
اما در اينجا دو پرتگاه انحراف و پرتگاه خطر انحراف و لغزش قرار دارد و بر ماست که نکاتي را تبيين کنيم؛ زيرا ما در اين نقطه بر پرتگاه خطرناکي قرار داديم که احتمال لغزش در آن زياد است.
1. نمي‌گوييم که زندگي اجتماعي به کلي ناپسند است؛ زيرا زندگي اجتماعي و همکاري در کار خير و تقوا از آن دسته اموري است که خداوند تعالي به آنها فرمان داده است. خداوند ما را فرمان داده که به
1.بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۷۴.
2.همان، ج۷۸، ص۲۰۲.
3.غررالحکم، ش۷۱۲۴.
4.ميزان‌الحکمه، ج۳، ص۱۷۱.
