كتابشناسي كتابهاي الوافي، وسائل الشيعة و بحارالأنوار - صفحه 149

ـ فهرست هاى خود نوشت فيض كاشانى به انضمام پژوهشى در كتابشناسى و نسخه شناسى آثار او، جويا جهانبخش، آينه پژوهش، اسفند 1378، پياپى 60، ص 94 ـ 96.

2. وسائل الشيعة

يكى ديگر ازجوامع ارزشمند حديثى ـكه در دوره متأخران تدوين گرديدـ كتاب تفصيل وسائل الشيعة الى تحصيل مسائل الشريعة است. اين كتاب گرانسنگ، شامل تمام احاديث احكام شرعى موجود در كتب اربعه و بيش از هفتاد كتاب حديثى معتبر ديگر است و شيخ حر عاملى اسناد روايات و اسامى كتاب هاى منبع را ذكر نموده است.
انگيزه اصلى نويسنده ۱ در تأليف وسائل الشيعة ـ چنان كه خود تصريح دارد ـ جمع آورى احاديث فقهى با پيراستگى، تصحيح و ترتيب استوار به جهت آسان كردن دستيابى به احاديث است؛ به گونه اى كه از كاستى هاى كتاب هاى حديثى متقدم خالى باشد؛ يعنى ايرادهايى مانند: تطويل، تأويلات دور از واقعيت، پراكندگى احاديث، اختلاف گزينش، فراوانى تكرار، ذكر احاديثى كه در بردارنده احكام فقهى نيست در ذيل عناوين فقهى و فقدان بسيارى از احاديث مربوط به مسائل شرعى را در كتاب خود برطرف نمايد. ۲

مستدرك و تكميل وسائل الشيعة

مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ميرزا حسين بن محمدتقى نورى(1254 ـ 1320ق)؛ همان طور كه از نام كتاب پيداست، مستدركى است كه ميرزاى نورى بر كتاب تفصيل وسائل الشيعة الى تحصيل مسائل الشريعة نوشته است.
ميرزا حسين نورى در مقدمه مستدرك الوسائل مى گويد:
در خلال بررسى كتاب هاى عالمان شيعه، به احاديث فراوانى دست يافتم كه در كتاب وسائل الشيعة ذكر نشده است و در تأليفات متقدمان و متأخران جمع آورى نگرديده است.
آن گاه قدرى تفصيل داده، مى گويد:
پاره اى از اين احاديث را در كتاب هاى قديمى يافتيم كه مؤلف وسائل الشيعة به آنها دسترسى نداشته است. پاره اى ديگر از احاديث در كتاب هايى است كه شيخ حر مؤلفان آنها را نشناخته است. از اين رو، از ذكر آن احاديث در وسائل الشيعة خود

1.براى آشنايى با شرح حال شيخ حر عاملى، ر.ك: امل ال آمل، ج ۱، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۲؛ اعيان الشيعة، ج ۹، ص ۱۶۷؛ روضات الجنات، ج ۷، ص ۹۶؛ اعيان الشيعة، ج ۹، ص ۱۶۸؛ روضات الجنات، ج ۷، ص ۱۰۲.

2.وسائل الشيعة، ج ۱، ص ۵ ـ ۶(مقدمه مؤلف).

صفحه از 164