كتابشناسي كتابهاي الوافي، وسائل الشيعة و بحارالأنوار - صفحه 151

ـ عدم ذكر آيات احكام،
ـ تكرار باب ها و احاديث و تقطيع اخبار و اسانيد.
وسائل الشيعة، با وجود اين ايرادها، از نظر استفاده فقهى براى فقيهان از ديگر تأليفات حديثى بهتر است. بدين جهت، آية الله العظمى بروجردى براى رفع كاستى هاى وسائل الشيعة و تأمين نياز فقها به تأليف جامع حديثى مطلوبى، چون جامع الاحاديث، مصمم مى گردد. ۱
قابل ذكر است كه در مجلد نخستِ كتاب، مقدمه سودمندى درباره سير تدوين حديث، بررسى حديث ثقلين، حجيت سنت پيامبر(ص) و احاديث امامان معصوم(ع)، جواز عمل به رأى و قياس، شرايط تكليف، لزوم نيت در عبادات و نيز احاديث مربوط به اصول فقه و مسائل آن نگارش يافته است.
كتاب جامع احاديث الشيعة در 26 مجلد توسط شيخ اسماعيل بن قاسم معزى ملايرى در سال 1373ش، چاپ و منتشر گرديده و با وجود شركت گروهى از فضلا و دانشمندان در تأليف اين كتاب، تنها نام ايشان به عنوان مؤلف ذكر شده است. در اين چاپ، تعليقات مفيدى از علماى بزرگ در ذيل روايات آمده است و معانى لغات و تفسير و بيان مراد آن در پاورقى ذكر شده است و امتيازات ديگرى نيز دارد.

شروح وسائل الشيعة

دانشمندان شيعه بر كتاب تفصيل وسائل الشيعة ـ كه گاه به اختصار، وسائل خوانده مى شود ـ شروحى نوشته اند كه در اينجا به تعدادى از آنها اشاره مى كنيم:
ـ تحرير وسائل الشيعة و تحبير مسائل الشريعة؛ شرح تفصيل وسائل الشيعة و از خود مؤلف كتاب (شيخ حر عاملى) بوده، كه يك مجلد آن در باب مقدمات اصولى پايان يافته است. ۲
ـ شرح تفصيل وسائل الشيعة، از شيخ يوسف بن محمد بحرانى، معاصر شيخ حر عاملى؛ شيخ حر در امل ال آمل مى گويد: «اين شرح ناتمام است». و شيخ آقابزرگ مى گويد:
شيخ يوسف بحرانى موفق به اتمام سه مجلد آن گرديده است. مجلد نخست، در باب مقدمات اصولى، مجلد دوم در طهارت و مجلد سوم در صلات.
وى اظهار مى كند كه هر سه مجلد نزد شيخ ما ميرزا حسين نورى (م1320ق) بود. ۳
ـ مجمع الاحكام فى معرفة مسائل الحلال والحرام، محمد بن على بن عبدالنبى مقابى

1.براى آگاهى نسبت به سبك تأليف جامع الاحاديث و ويژگى هاى آن، ر. ك: جامع أحاديث الشيعة، ج ۱، ص ۱۳ ـ ۲۰.

2.الذريعة، ج ۳، ص ۳۹۳ و ج ۱۳، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۱.

3.همان، ج ۱۳، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۱.

صفحه از 164