كتابشناسي كتابهاي الوافي، وسائل الشيعة و بحارالأنوار - صفحه 152

بحرانى (ق12)، شاگرد شيخ حسين ماحوزى؛ شرح استدلالى مفصلى بر كتاب وسائل الشيعة شيخ حر عاملى است. اين شرح، گويا تا كتاب صدم و در چهار مجلد بزرگ انجام يافته است. ۱
ـ شرح تفصيل وسائل الشيعة، حاج محمد رضا قزوينى؛ كه شامل شرح طهارت و صلات آن است و در تتميم امل ال آمل از آن ياد شده است.
ـ شرح تفصيل وسائل الشيعة، سيّد حسن صدر(م1354ق)؛ كه يك مجلد آن از اوّل كتاب طهارت تأليف شده است و در همه روايات از نظر سند و دلالت بحث نموده است، ولى ناتمام است.
ـ شرح الوسائل (مجمع الاحكام)، شيخ محمد بن سليمان مقابى، معاصر شيخ عبدالله سماهيجى. وى بيشتر ابواب وسائل الشيعة را در آن شرح داده و شرح ابواب مكروهات و مسنونات را انداخته است. سه مجلد آن در اصول، طهارت و صلات تدوين يافته است. ۲
ـ شرح الوسائل، محمد بن على بن عبد النبى بن محمد بن سليمان مقابى، معاصر شيخ يوسف بحرانى و شاگرد شيخ حسين ماحوزى. ۳
ـ شرح الوسائل، شيخ حسن؛ بيش از اين مشخصاتى از او در دست نيست. وى از اوّل كتاب تجارت تا بيع غش را شرح كرده است. شيخ آقا بزرگ مى گويد:
يك مجلد بزرگ است كه در بيشتر آن جاى شرح خالى مانده است و من آن را در نجف ديدم. ۴
ـ تذييل وسائل الشيعة، عبدالرحيم ربانى شيرازى؛ كتاب وسائل الشيعة با تصحيح، تحقيق و تذييل وى و توسط كتابفروشى اسلاميه در تهران چاپ و منتشر شده است.

فهرست و معجم وسائل الشيعة

كتاب من لايحضره الامام، محمدبن حسن حر عاملى؛ كه عبارت است از فهرست ابواب وسائل الشيعة با تعيين تعداد احاديث هر باب و مضمون هر حديث، و به خاطر آنكه همه فتاواى مروى را دربر دارد، آن را كتاب من لايحضره الامام ناميده است. ۵
ـ المعجم المفهرس لألفاظ أحاديث وسائل الشيعة، عليرضا برازش، تدوين مؤسسه

1.فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه آيه الله مرعشى، ج ۸، ص ۱۵۹، ش ۲۹۸۲؛ الذريعة، ج۱۴، ص ۲۶۹.

2.الذريعة، ج ۲۰، ص ۱۵، ش ۱۷۳۵.

3.همان، ج ۱۴، ص ۱۶۹، ش ۲۰۳۵.

4.همان، ج ۱۴، ص ۱۷۰.

5.همان، ج ۲۲، ص ۲۳۰، ش ۶۸۳۷.

صفحه از 164