1. جبر مطلق مشروط،
2. جبر مشروط نامعيّن.
نوع اوّل از جبر، مانند بيانات حضرت حقّ تعالى:
سوره يونس، آيه 56:
... يُحْىِ وَ يُمِيتُ... ؛... زنده مى كند و مى ميراند....
سوره قصص، آيه 68:
وَ رَبُّك يَخْلُقُ مَا يَشَ آءُ... ؛پروردگار تو هرچه بخواهد، مى آفريند....
سوره شورى، آيه 49:
... يَهَبُ لِمَن يَشَ آءُ إِنَثًا وَ يَهَبُ لِمَن يَشَ آءُ الذُّكُورَ ؛... به هركس اراده كند، دختر مى بخشد و به هركس بخواهد، پسر.
و جبر معلّق يا نامعين، مانند بيانات حضرت حقّ تعالى:
سوره محمد، آيه7:
يَاأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ ؛... اگر (آيين) خداوند را يارى كنيد، شما را يارى مى كند و گام هايتان را استوار مى دارد.
سوره رعد، آيه 11:
... إِنَّ اللَّهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ... ؛... [امّا] خداوند سرنوشت هيچ قوم [و ملّتى] را تغيير نمى دهد، مگر آن كه آنان آن چه را در خودشان است، تغيير دهند....
سوره بقره، آيه 225:
... وَلَكِن يُو?اخِذُكُم بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ... ؛... امّا به آن چه دل هاى شما كسب كرده، [و سوگندهايى كه از روى اراده و اختيار، ياد مى كنيد، ] مؤاخذه مى كند... ؛
سوره روم، آيه 41:
ظَهَرَ الْفَسَادُ فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِى النَّاسِ... ؛فساد در خشكى و دريا به خاطر كارهايى كه مردم انجام داده اند، آشكار شده است....
سوره شورى، آيه 30: