مأخذشناسي توصيفي أصول اربعمئة - صفحه 171

مشخص نشده است؛ گرچه با تقريب مى توان حدس هايى در اين زمينه زد. نويسنده، زمان تأليف را به سه دوره تقسيم كرده، در هر دوره، نظريات افراد مختلفى از از جمله ابن شهرآشوب، شيخ آقابزرگ تهرانى، سيد محسن امين، فاضل دربندى، شهيد اول، شيخ حسين عبدالصمد، محقق داماد، شيخ امين الاسلام طبرسى و همچنين پژوهشگر محترم آقاى محمدحسين جلالى و شهيد ثانى و شيخ حر عاملى آورده است؛ اما در پايان اين نظريات را نوعى ديگر جمع بندى مى كند.

3. تعداد اصول

بنا به نظر خانم جلالى، در دوران حيات ائمه، شاگردان ايشان هزاران اثر را با استفاده از بيانات گوهربار معصومان(ع) فراهم آورده اند. او در ادامه، مراجعه به ترجمه اشخاصى را چون هشام كلبى، محمد بن ابى عمير، محمد بن احمد بن ابراهيم، يونس بن عبدالرحمان، فضل بن شاذان و على بن مهزيار اهوازى در آثار شيخ طوسى و نجاشى پيشنهاد مى كند و با توجه به نظر ابن آشوب در معالم العلماء ـ كه براى اولين بار تعداد اصول را چهارصد كتاب ذكر مى كند ـ معتقد است تعبير اصول اربعمئة در آثار بسيارى از دانشمندان شيعه به چشم مى خورد؛ از جمله طبرسى، محقق حلبى، شهيد اول، شهيد ثانى، شيخ بهايى، شيخ حر عاملى، ميرداماد و....
نظر نويسنده اين است كه در حال حاضر، مهم ترين مأخذ جهت شمارش اصول روايى شيعه كتاب هاى نجاشى و شيخ طوسى است، كه از شاگردان شيخ مفيد بوده اند.
در اين مقاله نظر آقاى محمدحسين جلالى و نتيجه گيرى ايشان در زمينه تعداد اصول آمده است و نويسنده نتيجه گيرى اين دانشمند را با تحقيقات آقابزرگ تهرانى هماهنگ مى داند.

4. امتيازات اصول و اهميت آنها

نويسنده در اين بخش، معتقد است كه اصول روايى اوليه در حديث شيعه از اهميت خاصى برخوردار است و محدثان به آنها بسيار اهتمام داشته اند؛ اظهارات بزرگان شيعه بازگو كننده اين امتيازات است.
خانم جلالى در مورد اهميت اصول اربعمئة اين گونه نظر مى دهد:
از سخنان بعضى از بزرگان برمى آيد كه اين اصول، نزد قدماى اصحاب به عنوان مأخذ اصلى و مرجع حقيقى عنايات اهل بيت(ع) و نيز تكيه گاه آنان در بيان مسائل و صدور فتوا بوده است.

5. سرنوشت اصول

نويسنده، نظريات مختلفى را آورده، در پايان، بر اين عقيده است كه با گذر زمان، اين

صفحه از 176