سرآغاز

نگاهى به حديث زينب عطاره

در مصادر حديثى، روايت هايى با عنوان «زينب العطارة الحولاء» يا «الحولاء العطارة» و يا تعبيرهايى از اين قبيل ، منقول است كه گفتگوى زنى را با همين نام با رسول خدا صلى الله عليه و آله گزارش كرده است. اين حديث را گروهى از محدثان، مورد مناقشه و نقد قرار داده اند.
براى ارزيابى و بررسى دقيق اين روايات مى بايست نخست به گردآورى اين احاديث پرداخت. آنچه نگارنده در جستجوهاى خود بدان رسيده، از اين حكايت دارد كه حديثى با تعبير «زينب العطارة الحولاء» تنها در مصادر شيعى به چشم مى خورد و در منابع حديثى اهل سنت نقل نشده است.
اين روايت را كلينى دو مورد در فروع و روضه كافى و صدوق در دو كتاب التوحيد و من لايحضره الفقيه نقل كرده اند. مضمون اين حديث، پرسش زينب از عظمت خداوند است كه رسول خدا به تفصيل به وى پاسخ گفته است.
لكن روايت ديگرى با تعبير «الحولاء العطارة»، در مصادر حديثى شيعه و اهل سنت به ثبت رسيده است كه مضمون آن، گلايه اين زن از همسرش مى باشد و پيامبر در پاسخ، حقوق زن و شوهر را بيان فرموده است.
در نتيجه بررسى و داورى درباره اين احاديث را، در دو بخش دنبال نموده، در بخش نخست حديث «زينب العطارة الحولاء» و در بخش دوم حديث «الحولاء العطارة» را به بحث مى گذاريم.