دومين فرزند پسر امام حسين(ع) نيز على نام داشت و به دليل اين که او ميان علىِ اکبر و علىِ اصغر قرار داشت، علىِ اوسط (وَسَطى) نيز ناميده شده است.
ايشان چهارمين امام از امامان دوازده گانه اهل بيت(ع) است که پس از شهادت پدرش به مقام امامت، نائل آمد و امامت در نسل او امتداد يافت.
مشهورترين کنيه هاى ايشان، ابو الحسن، و مشهورترين القاب ايشان، زين العابدين، سيّد العابدين و سجّاد است.
مادر وى، شهربانو دختر يزدگرد است.
قول مشهور، سال ولادت ايشان را سال ۳۸ هجرى مى داند که بر پايه آن در کربلا، ۲۳ ساله بوده است. اقوال ديگر، عبارت اند از: سال ۳۷ هجرى، سال ۳۶ هجرى، در زمان جنگ جمل و سال ۳۳ هجرى.
روز ولادت ايشان، روز جمعه، پنجم شعبان، گزارش شده است.
ايشان، با فاطمه، امّ عبد اللّه دختر امام حسن(ع)، ازدواج کرد و داراى سه فرزند به نام هاى حسين، محمّد (امام باقر(ع)) و عبد اللّه شد.
ايشان، در ۵۷ يا ۵۸ سالگى، در روز دوازدهم يا بيست و پنجم محرّم، هجدهم يا نوزدهم محرم، و ۲۴ ربيع اوّل. سال ۹۴ يا ۹۵ هجرى به وسيله وليد بن عبدالملک، مسموم شد و به شهادت رسيد.
امام زين العابدين(ع)، در قبرستان بقيع، در کنار قبر عمويش امام حسن(ع) به خاک سپرده شد.