آشناییزدایی و برجستهسازی کلام در خطبههای نهجالبلاغه با بهرهگیری از صنعت التفات
سال
/ شماره پیاپی
/
صفحه
1-23
چکیده :
هدف از ایجاد آشناییزدایی که معمولاً از طریق هنجارگریزی و همراه با برجستهسازی گفتار عادی در کلام صورت میگیرد، جلب توجه مخاطب به موضوع است. آشناییزدایی روند عادی و مورد انتظار کلام را که جان و هیجانی ندارد و مخاطب را برنمیانگیـزد، برهم میزند و آن را تازه و برجسـته میکند و با نمایانساختن دلالتهای پنهان کلمات، خالق اثر ادبی را در بیان عواطف و تجربههای ادبیاش کاراتـر میسازد. یکی از شیوههای آشناییزدایی و برجستهسازی کلام، صنعت التفات است که در کنار سایر فنون بلاغی بهوفور در خطبههای نهجالبلاغه بهکاررفته است. مقالهی حاضر میکوشد کاربرد التفات را در قالب انواع تغییرات سبکی از قبیل تغییر در ضمایر، اشخاص، اعداد و ... با روش توصیفی- تحلیلی در خطبههای نهجالبلاغه بررسی نماید. برآیند پژوهش نشان میدهد که التفات در صیغه، نسبت به سـایر انواع آن از بسامد بالایی برخوردار است و بهکارگیری گستردهی التفات به ویژه در خطبههای نهجالبلاغه ازاینرو است که علاوه بر تغییر حال و هوای سخن و زدودن خستگی و ملال شنونده از یکنواختی گفتار بکاهد و با برجستهسازی کلام با روش آشناییزدایی، فراز و فرود احساسیِ صاحب سخن را بنماید و بر پویایی و تأثیر نفوذ آن بیفزاید.
کلیدواژههای مقاله :امام علی(ع)؛ نهجالبلاغه؛ التفات؛ آشناییزدایی؛ برجستهسازی