واکاوی خطبه «نکوهش مردم بصره» امام علی(ع) با توجه به بافت متنی و بافت موقعیتی
سال
/ شماره پیاپی
/
صفحه
29-47
چکیده :
متون ادبی به واسطه ی چند لایه بودنش، با تأویلها و تفاسیر مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همراه است. هدف اصلی خطیب، اقناع مشارکین است. به همین سبب، باید با عوامل بافت متنی(درون زبانی) و بافت موقعیتی(بیرون زبانی) نظیر بافتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آشنایی داشته باشد تا بتواند در اقناع مخاطبان از آن استفاده کند. خطبه ی نکوهش مردم بصره از مجموعه سخنرانیهای زیبا و تأثیرگذار علی(ع) میباشد که بعد از پیروزی در جنگ جمل، در مسجد جامع بصره، ایراد فرمودند. فضای این خطبه آکنده از توبیخ مردم پیمانشکن بصره است که منافقانه و در پی اطاعت از خواص بی بصیرت، شورش کردند. در این مقاله، ضمن اثبات شناخت ویژگیهای تأثیرگذار این خطبه در شناساندن مخاطبان، به تحلیل بافت متنی و موقعیتی آن میپردازیم. از نتایج مهم پژوهش، بیان زیباییهای ادبی این خطبه در حیطهی تحلیل متن و اثبات وجود هماهنگی بین گفتمان این خطبه و موقعیتهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در ورای ظاهر این خطبه میباشد.
کلیدواژههای مقاله :امام علی (ع)؛ بافت متنی؛ بافت موقعیتی؛ خطبه؛ نکوهش مردم بصره