ماهیت رفتار سران جمل در ماجرای سقوط بصره
سال
/ شماره پیاپی
/
صفحه
157-178
چکیده :
حکومت نوبنیاد امام علی در مراحل آغازین تثبیت و تحکیم خود بود که با فتنهی گروهی موسوم به ناکثین مواجه شد که به رغم بیعت آزادانهی خود با آن حضرت، به بهانهی انجام عمره از مدینه خارج شدند تا جبههی جدیدی را در برابر امام بگشایند و حاکمیت او را به چالش بکشند. ماجراجوییهای ناکثین که سرانجام به افروخته شدن آتش فتنهی جمل منجر گردید، ابتدا شهر بصره را از کنترل امام خارج کرد و سپس زمینه را برای ایجاد نخستین جنگ داخلی در اسلام فراهم نمود.
پرسش اساسی که این مقاله میکوشد تا به روش توصیفی تحلیلی به تبیین آن همت گمارد، این است که رفتار اصحاب جمل در ماجرای سقوط بصره از چه منطقی پیروی میکرد؟ یافتههای این پژوهش، ناظر به این معناست که آنان برخلاف ادعای خود در اجرای عدالت و خون خواهی عثمان، با تمسک به راهبردهای فریب و شبههافکنی، نفاق و پیمانشکنی، سختکشی و کینهورزی، تبعیض و سرکوب، کوشیدند تا شهری را که پیش از این، به طوع و رغبت، به خلافت علیبن ابیطالب تن داده بود، از حیطهی اختیار و کنترل اوخارج سازند و از آن به مثابه پایگاهی برای شورش علیه آن حضرت بهرهبرداری نمایند.
کلیدواژههای مقاله :بصره؛ جمل؛ زبیر؛ طلحه؛ عایشه؛ علی؛ فتنه